به گزارش خبرنگار شبکه ی خبری هنرمندان ایران، علی فیض الهی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه تهران، که هفته ی گذشته در نشست «ادبیات تطبیقی» اسپانیا که در خانه ی هنرمندان ایران برگزار شد، حضور داشت، در گفت و گویی راجع به ادبیات تطبیقی اسپانیا و پیشینه ی آن گفت: اگر ادبیات تطبیقی اسپانیا را در جایگاه ادبیات مقایسه ای بررسی کنیم، پیشینه ی آن به قرن هفتم هجری یعنی حضور اعراب در کشورهای اسپانیایی زبان برمی گردد. اما شکلی که بعدها پیدا کرد، در قرن ۱۲ با سفر شرق شناس به بغداد و دیگر کشورهای عرب زبان و حتی ایران و نیز تأسیس مدرسه های عالی در اسپانیا به وجود آمد.
فیض الهی همچنین اظهار کرد: شرق شناسانی که در اسپانیا حضور داشتند، کتاب هایی را از این کشورها به کشورهای خودشان برده و ترجمه کردند. از همان زمان ریشه های ادبیات تطبیقی در اسپانیا و کشورهای اروپایی شکل گرفت.
وی افزود: ولی در همین زمان نیز گرایش ادبی خاصی وجود نداشت، بلکه تنها اتفاق هایی به وجود آمد که موجب شکل گیری مکتبی متشکل از نویسندگان و شاعرانی فارسی زبان یا اعرابی شد که در اسپانیا و در تعامل با مردم آنجا زندگی می کردند و به عربی شعر می گفتند. جالب این است که وزن و ریشه ی زبان اسپانیایی شبیه وزن و ریشه ی زبان عربی بود. اولین اثر ادبی یا شعر اسپانیایی در همان زمان به وجود آمد.
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران در ادامه ی صحبت هایش راجع به تأثیر زبان عربی در زبان اسپانیایی توضیح داد: عرب ها هفت قرن در اسپانیا بودند و در زبان اسپانیایی چهار هزار زبان عربی وجود دارد. تمام واژه هایی که در زبان اسپانیایی با ال شروع می شود، عربی است و تاثیر زبان عربی حتی در اشعار آنها نیز به چشم می خورد، به گونه ای که برخی از شاعران اسپانیایی ادبیات شان را مدیون حضور ادبیات شرق در این کشور می دانند. حتی با وجود اینکه در قرن ۲۱ زندگی می کنیم، هنوز تأثیر حضور زبان عربی در این کشور محسوس است، چرا که برای آنها حائز اهمیت بوده و منشأیی خاص بوده است.
وی همچنین راجع به جایگاه ادبیات تطبیقی اسپانیا در دیگر کشورهای دنیا اذعان کرد: آنها در این فکر نبوده اند که ادبیات تطبیقی شان را به کشورهای دیگر هم بفرستند، بلکه بیشتر در فکر ایجاد نوعی تعامل با دیگر کشورها بودند. ولی ادبیات تطبیقی به این صورت که هم اکنون وجود دارد، یعنی در جایگاه رشته ای آکادمیک، در دهه ی هشتاد در اسپانیا به وجود آمد که بیشتر حالت ملی و فراملی داشت و تحت تأثیر مکتب پاریس بود و به عبارتی به مطالعه ی تاریخی ریشه های ادبی می پرداخت.
او در ادامه، راجع به تأثیر زبان فارسی در ادبیات این کشور گفت: زبان فارسی به صورت مستقیم تأثیرگذار نبوده است، یعنی از طریق زبان عربی تأثیر داشته، چرا که اصلا از طریق زبان عربی وارد زبان اسپانیایی شده است. در حال حاضر حدود ۷۰۰، ۸۰۰ لغت فارسی در این زبان وجود دارد، مثلا اسامی بیشتر گل ها از زبان فارسی گرفته شده است و در این زمینه اسنادی نیز وجود دارد. البته اشعار فارسی تأثیرگذار بوده و نمی توان آن را نادیده گرفت. در این زمینه تحقیق ها و مطالعاتی وجود داشته است. حتی می توان گفت که اگر ادبیات حافظ، خیام و مولوی نبود، ادبیات کسی مثل گارسیا لورکا هم به وجود نمی آمد که از شاعران دوره ی انقلاب اسپانیا است.
وی در توضیحی درباره ی جایگاه ادبیات اسپانیایی در ایران افزود: اگر منظور از ادبیات اسپانیایی ادبیات خود اسپانیا باشد، می توان گفت که در ایران شاعرانی مثل لورکا مطرح هستند که شاملو نیز اشعار او را به فارسی برگردانده است، اگرچه نویسندگان و شاعرانی از اسپانیا نیز در ایران مطرح هستند. اما اگر منظور از ادبیات اسپانیا، امریکای لاتین باشد، این ادبیات بیشتر در کشور ما شناخته شده است؛ مثلا نویسندگانی مثل مارکز یا بورخس که همه آثارشان را می خوانند.
او در پایان صحبت هایش راجع به تأثیر برگزاری کارگاه هایی با مضمون ادبیات تطبیقی دیگر کشورها اضافه کرد: جلسه هایی از این دست، مؤثرتر از کلاس های درسی است، چرا که مباحثی در این جلسه ها مطرح می شود و دربردارنده ی ایده هایی است که فردی نیست و در جمع می توان به آنها دست یافت. بنابراین امیدوارم این جلسه ها باید روند خاصی را طی کرده، دنباله دار باشد و حتی برگزار کننده ی آنها متکلم وحده نباشد.

نشست ادبیات تطبیقی اسپانیا سومین نشست «ادبیات تطبیقی» بود که در خانه ی هنرمندان ایران برگزار شد، جلسه ی آینده ی این نشست به ادبیات ترکیه اختصاص خواهد داشت.