حتما متولدین دهه های قبل از انقلاب  اغلب به یاد دارند که بنا به احتیاج زمانی و مکانی ، مشاغلی در کوچه و بازار وجود داشت که حالا نامشان هم برای جوانتر ها اصلا آشنا نیست، مثل چلنگرها(آهنگری سبک و محلی که در آن اشیاء سبک‌وزنی  مانند میخ‌طویله، میخ سرکج، نیم‌ذرع بزازی، انبر و سیخ و … درست می شد) ،کمی نزدیکتر، متولدین دهه ۵۰ و ۶۰  هم به خاطر دارند زمانی را که ساعت ها در صف دریافت نفت کوپنی  و در صف بانک برای برداشت پول نقد، و در صف تلفن عمومی برای مکالمات بین شهری سپری می کردند و حالا با گذشت زمان و ورود فناوری های وارداتی و تجربه آموختن و ارتقای این فناوری ها به شکل بومی در شرایط امروزی نه تنها با صف طولانی نفت فروشها و بانک ها خداحافظی کرده ایم بلکه فضای دیگری از کسب و کارها را تجربه می کنیم که شاید ۲۰ سال پیش حتی به ذهن ها هم خطور نمی کرد و در این میان سوالی پیش می آید که فردا نخستین نوبت خداحافظی با کدام کسب و کار و کدام بنگاه اقتصادی و بنیاد اجتماعی است؟
این روزها اینترنت سرعت بیشتری به انقراض مشاغلی که ارزش افزوده کمتری برای انسان قرن بیست یکی دارند؛ داده است.
برای مثال بدون استثناء تمامی نشریات قدیمی و معتبر در غرب، امروز برای بقا تلاش می کنند.
با فاصله زمانی بسیار کم خبر تعطیلی بخش کاغذی نشریات و یا واگذاری آنها به بنگاه های اقتصادی اینترنتی سرخط اخبار رسانه های مختلف است.
 اخیرا واشنگتن پست توسط jeff Bez)) مدیر عامل شرکت معتبر اینترنتی – آمازون( Amazon)خریداری شد  یا شرکت سنتی بلاکباسترBluckbuster (اجاره فیلم، CD, DVD, غیره ) هر روز شعباتش را  میبندد و تحت فشار رقبای اینترنتی همچون  نت فلیکس Netflix) و هولو (Hulu) تا آستانه ورشکستگی رفته است.
 همچنین صنعتی مثل فروش موسیقی که در دهه ۸۰ و ۹۰ میلادی با رهبری شرکت  هایی همچون HMV روزهای درخشانی را پشت سر می گذاشت، امروز رسما صنعتی منقرض به حساب می آید و حتی برنامه های متعدد برای تغییر کاربری این فروشگاه های زنجیره ای کمک چندانی به جلوگیری از نابودی این صنعت نمی کند.
جایگزین آنها که رفتند
پس از واژگونی رسانه های مکتوب و صنایع کهنه مارکتینگ از جمله مشاغل در شرف انقراض کسب و کار آژانس های مسافرتی است. با اینکه می گوییم در شرف انقراض، این اتفاق در برخی کشورهای پیشرفته  همچون امریکا و در بخش هایی از این صنعت همچون پروازها و سفرهای ارزان قیمت بطور کامل روی داده است و شرکت های اینتنرتی معتبر همچون اکسپیدیا(expedia)، بوکینگ (booking.com) فعالان سنتی این صنعت را بطور کامل از بازار بیرون رانده اند بطوری که امروزه دیدن یک دفتر مسافرتی در خیابان های امریکا یا کانادا اتفاقی بسیار نادر است.

زمان پیدایش وبسایت expedia.co.uk  به سال ۱۹۹۶ بر می گردد. این وب سایت یک برند گردشگری است و در سال ۲۰۰۸ این وب سایت از سوی مجله فورچون در بین ۳ وب سایت برگزیده دنیای وب معرفی شد.طی ۱۵ سال گذشته وب سایت expedia یکی از بزرگترین مراجع اینترنتی مسافران از سراسر جهان بوده و  ارزش این وب سایت ۳ میلیارد و ۳۴۸ میلیون دلار است.در واقع این وب سایت در هر ثانیه درآمدی به میزان ۱۰۶ دلار دارد.

هرچند صنعت گردشگری در جهان سومین صنعت سودده است و روز به روز هم با وجود سایه سنگین بحران اقتصادی به سودآوری آن اضافه می شود،  این اتفاق (خداحافظی آژآنس ها)  دیر یا زود در ایران هم اتفاق می افتد چرا که شرکت های اینترنتی به وضوح مزیت های بسیار بیشتری از رقبای سنتی خود دارند و این صنعت که جزء مشاغل واسطه ای محسوب می شود، محکوم به ترک صحنه است زیرا علت حضور انیترنتی ها، نزدیک شدن یک گام جلوتر مشتری به تولید کننده یا خدمات دهنده و حذف واسطه ها و پرداخت های اضافه است.
قیمت (بسیار بسیار رقابتی تر،  صرفه جویی بعضا بیش از ۵۰% از طریق خرید آنلاین) تنوع (تقریبا نا محدود در انتخاب هتل، پرواز غیره) و بانک های اطلاعاتی بی نهایت عظیم و ارزشمند از تجارب کاربران و مسفرانی که همان خدمات را استفاده کرده اند و بدون چشم داشت و انگیزه مالی تجاربشان را به اشتراک می گذارند همچون تریپ ادوایزر(tripadviser) که از مشاوره هر تراولاجنتی (آژانس مسافرتی) معتبر تر است؛ از مزایای استفاده از بنگاه های اینترنتی به جای آژانس های مسافرتی است.
اگر قصد سفر به خارج از کشور داريد شايد هيچ چيز مفيدتر از يک سايت انگليسي زبان نباشد. سايت‌هاي متعددي در اين زمينه وجود دارند و کشورهاي مختلف وب‌سايت‌هاي اختصاصي براي توريست‌هاي‌شان دارند اما اين سايت‌ها در همه دنيا معروف‌تر و مفيدتر از بقيه هستند:
تريپ ادوايزر tripadvisor.com
همه چيز از معرفي هتل و رستوران و مراکز تفريحي گرفته تا تهيه بليت و معرفي شهرها و ايده‌هاي کاربردي براي سفر در اين سايت وجود دارد. اين سايت بيشتر بر مبناي تجربه کاربران مختلف است، بنابراين اطلاعات بسيار سودمندي به شما مي‌دهد. مي‌توانيد رستوراني را که در آتن، غذاي مورد علاقه‌تان را با قيمت مناسب سرو مي‌کند، پيدا کنيد يا يک هتل مجلل در استانبول يا بدانيد چطور بايد به ديدن يک معبد در هند برويد. بخشي براي توصيه‌هاي کليدي مسافران قبلي هم وجود دارد. شما هم مي‌توانيد با عضويت (رايگان) در اين سايت نظر و رأي خود را با ديگران به اشتراک بگذاريد. اپليکيشن موبايل اين سايت براي تمام سيستم‌هاي عامل به رايگان موجود و از tripadvisor.com/apps قابل دانلود است.
لونلي پلنت lonelyplanet.com
اين
سايت هم يکي از بهترين‌ها در زمينه خود است؛ تجارب گردشگران باسابقه و مطالب دست اول در مورد اماکن مختلف، جاذبه‌هاي توريستي، هتل‌ها و پروازها. اپليکيشن رايگان اين سايت براي کاربران اپل و اندرويد و نوکيا قابل دانلود و کتاب‌هاي الکترونيکي راهنماي سفر آن از اين آدرس قابل تهيه است:lonelyplanet.com/apps-and-ebooks

مشکل اصلی تاخیر این خداحافظی در ایران دو مساله است؛ نخست آنکه  به دلیل تحریم امکان رزرو پروازهایی که یک سرشان ایران باشد بصورت آنلاین وجود ندارد با این وجود امکان رزرو هتل، ماشین، و پروازهای خارجی بدون هیچ مشکلی برای ایرانی ها وجود دارد. دوم، برای خرید از سایتهای معتبر مسافرتی و استفاده از قیمت ها و حراج های بی نظیر شان نیاز به کارت اعتباری (مسترکارت یا ویزا) هست که این مشکل هم در  ایران راه حل دارد.
سال های قبل چند بانک معدود از طریق نمایندگانشان در ایران فعالیت داشتند که بدلیل تشدید تحریم ها به جز یک مورد، بازار ایران را ترک کرده اند. در حال حاضر امکان دریافت مسترکارت در ایران از طریق “شرکت زرین کیش” (credicardiran.com) وجود دارد. دریافت این کارت در ایران از زمان صدور چند هفته ای طول می کشد ولی برای کسانی که سفرهای خارجی در برنامه دارند راه حل خوبیست تا از طریق مستر کارت یا ویزا کارت شخصی و با مراجعه به وب سایت های معتبر، برنامه گردشگری خود را ارزان تر و با علاقه شخصی برنامه ریزی کنند و گامی به سوی دنیای جدید برداشته ، پنجره هایسفر به آفاق را به روی خود باز نمایند و از تجربه سفر های بین المللی لذت ببرند.

امیر محمد میرزایی- کارشناس ارشد نوین مارکتینگ