ایران جزو هشت کشور برتر دنیا در تنوع زیستی و رتبه سوم تولید عسل، رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی با تاکید بر حفظ تنوع زیستی و برقراری اکوسیستم پایدار برای امنیت غذایی کشور اعلام کرد: ایران جزو هشت کشور برتر دنیا به لحاظ تنوع زیستی است که باید از این ظرفیت به خوبی بهره گرفت.

به گزارش پارسی پرس به نقل از وزارت جهاد کشاورزی، مجتبی خیام‌نکویی معاون وزیر جهاد کشاورزی و رییس سازمان تات روز چهارشنبه در آیین آغازین سومین کنگره بین‌المللی و یازدهمین کنگره ملی پژوهشی زنبور عسل ایران که در موسسه تحقیقات علوم دامی کشور مستقر در کرج برگزار شد، افزود: امنیت غذایی امروز موضوع نخست بسیاری از کشورها است و با توجه به اهمیت این موضوع همایش‌ها در این زمینه بسیار بااهمیت است.

وی ادامه داد: امروز کشور ما برای دستیابی به امنیت غذایی مانند سایر کشورها با چالش کمبود و محدودیت منابع آبی و تغییرات اقلیمی و روند رو به رشد جمعیت مواجه است که در بسیاری از کشورها نیاز به امنیت غذایی پایدار، اهمیت مضاعف پیدا کرده است.

۷۵ درصد محصولات غذایی با گرده‌افشانی حشرات مرتبط است

معاون وزیر جهاد کشاورزی خاطرنشان کرد: حدود ۹۰ درصد گونه‌های گیاهی گلدار وحشی جهان، ۷۵ درصد محصولات غذایی و ۳۵ درصد از اراضی کشاورزی به نوعی به گرده‌افشانی حشرات مختلف به ویژه زنبور عسل وابسته است.

وی با اشاره به این که زنبورعسل در راس حشرات گرده‌افشان قرار دارد، ادامه داد: امروزه مقوله حفظ تنوع زیستی و برقراری یک اکوسیستم پایدار نقشی مهم در امنیت غذایی پایدار ایفا می‌کند و اگر به دنبال امنیت غذایی پایدار هستیم باید برای حفظ تنوع زیستی کشور تلاش کنیم .

خیام‌نکویی اضافه کرد: اهمیت این تنوع زمانی مهم است که در بسیاری از گونه‌های جنگلی، باغی و مرتعی نقش زنبور عسل در بعد گرده‌افشانی بسیار ممتاز و برجسته است.

ارزش افزوده گرده‌افشانی تا ۱۴۳ برابر ارزش عسل و محصولات جانبی آن است

رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی گفت: در بررسی‌های انجام شده، ارزش افزوده محصولات کشاورزی ناشی از گرده‌افشانی زنبور عسل در بسیاری از کشورهای دنیا بین ۶۰ تا ۱۴۳ برابر ارزش افزوده عسل و بسیاری از محصولات جانبی آن است که نشان می‌دهد اگر هدفگذاری ما دستیابی به امنیت غذایی پایدار است ارزش افزوده‌ای که زنبور عسل می‌تواند از بُعد گرده‌افشانی ایجاد کند نسبت به این که محصولات جانبی آن را استفاده کنیم بیشتر است.

وی با اشاره به این که در مطالعات انجام شده در خصوص گرده‌افشانی زنبور عسل بین ۷۰ تا ۹۰ برابر ارزش افزوده بیشتری نسبت به عسل و فرآورده‌های جانبی آن دارد، افزود: در گذشته در کشور ما به دلیل اینکه خیلی مقوله امنیت غذایی برجسته نبود روی آن تمرکز نمی‌کردیم ولی باید یک راهبرد جدیدی در کشور در استفاده از زنبور عسل داشته باشیم.

خیام‌نکویی با تاکید بر این که باید بر روی گرده‌افشانی زنبور عسل برای افزایش کمی و کیفی گیاهان زراعی و باغی تمرکز بیشتری شود، تصریح کرد: این موضوع باید در دستور کار پژوهشگران و زنبورداران قرار گیرد.

ایران رتبه سوم تولید عسل در دنیا را دارد

معاون وزیر جهاد کشاورزی گفت: تاریخچه زنبورداری در ایران یک قدمت بسیار کهن دارد و آثاری که از ۸۰۰ سال قبل از میلاد در استان لرستان کشف شده نشان می‌دهد قدمت استفاده از این دانش و فناوری در کشورمان فوق‌العاده طولانی است.

وی افزود: در حال حاضر ایران از نظر تولید عسل رتبه سوم بعد از کشورهای چین و ترکیه را دارد ولی متاسفانه ارزش افزوده‌ای که حاصل کشور می‌شود متناسب با این رتبه نیست که دلیل آن عدم رسوخ دانش و فناوری در این مقوله مهم است.

رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی بیان کرد: ۱۵۰ هزار زنبوردار کشور در ۱۱۰ هزار زنبورستان سال گذشته ۱۱۲ هزار تن عسل تولید کردند که باید با استفاده از فناوری‌های موجود برای محصول عسل ارزش افزوده پیدا کرد.

رشد ۱۳ برابری کندوهای زنبور عسل

خیام‌نکویی به مقایسه آماری کندوهای عسل کشور پیش از انقلاب و پس از آن در کشور اشاره کرد و گفت: در سال‌های پیش از انقلاب اسلامی ۸۵۰ هزار کندو داشتیم ولی امروز به ۱۱.۸ میلیون کندو رسیده که ۱۳ برابر شده است و این رقم یک رقمی است که نشان می‌دهد صنعت زنبورداری در این مدت حداقل از بُعد کمی افزایش قابل ملاحظه‌ای داشته ولی در بُعد میزان مصرف عسل در کشور باید تجدید نظر شود.

وی همچنین به سرانه مصرف عسل در سفره خانوار ایرانی اشاره کرد و افزود: امروز سهم عسل در سبد خانوار ایرانی یک کیلوگرم و ۳۱۳ گرم است در حالی که در مقایسه با کشورهای در حال توسعه بسیار پایین است.

این مقام مسوول از دلایل این سرانه پایین را گران بودن محصول تولیدی دانست و اظهار کرد: کاربرد فناوری‌های نوین برای ارزان‌سازی تولید از راهکارهای افزایش میزان مصرف خانوار است تا عسل با کیفیت خوب قابل استفاده برای تمام خانوارها و دهک‌های جامعه را داشته باشیم.

برندسازی راهکاری برای افزایش صادرات

رییس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی گفت: امروز در بخش صادرات تولیدات زنبور عسل دچار مشکل هستیم در حالی که کیفیت عسل کشور ما نسبت به بسیاری از کشورها قابل ملاحظه است و باید در این زمینه نشان‌سازی کرد.

وی با تاکید بر این که باید در این کنگره به موضوع نشان‌سازی بیشتر پرداخته شود، اضافه کرد: مشارکت گسترده علمی دانشگاهیان در این حوزه از جمله انتظارات برای رسیدن به اهداف است.

خیام نکویی به دیگر انتظارات از پژوهشگران اشاره کرد و گفت: حمایت از تشکیل و توسعه هسته‌های فناور، واحدهای فناور و شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در مقوله زنبور عسل از جمله این انتظارات است به طوری که از یک هزار و ۷۱ هسته و واحد فناور و شرکت دانش‌بنیان در بخش کشاورزی تعداد بسیاری محدودی در حوزه زنبور عسل فعال هستند در حالی که فارغ‌التحصیلان زیادی دارد.

وی تاکید کرد: باید راه‌هایی فراهم شود تا با استقرار در پارک ملی علم و فناوری کشاورزی و دهکده‌های نوآوری و کشاورزی در استان‌های مختلف تعداد فعالان عرصه زنبورداری را در این حوزه‌ها افزایش دهیم و شرکت‌های گسترده‌ای را داشته باشیم.

معاون وزیر جهاد کشاورزی در سازمان تات، حمایت از تجاری‌سازی دانش‌های فنی که از نظر اقتصادی تحول ایجاد می‌کند را از دیگر انتظارات برشمرد و اظهار کرد: دانش فنی که از منظر اقتصادی تحول در حوزه زنبور عسل ایجاد می‌کند نباید معطل بماند.

وی گسترش همکاری‌های بین‌المللی توام با زمینه حضور شرکت‌های دانش‌بنیان در نمایشگاه‌های منطقه‌ای و بین‌المللی را از دیگر این انتظارت برشمرد و گفت: معرفی عسل‌های مرغوب و باکیفیت با نشان سلامت تات ابتدا به داخل و سپس به خارج از کشور از دیگر این انتظارات است.

رییس سازمان تات افزود: به مردم قول داده‌ایم مجموعه ارتقای سلامت مردم نقش‌آفرینی کند و باید بگوییم بهترین عسل از لحاظ کیفیت کدام است و با تعریف کردن برند و نشان سلامت تات تولید کنندگان زنبور عسل برای دستیابی به این نشان کیفیت و استاندارد محصولات خود را افزایش دهند ضمن اینکه برای نشان هم ویژگی‌هایی قائل شویم که این محصولات نسبت به دیگر محصولات گرانتر باشد.

گفتنی است؛ سومین کنگره بین‌المللی و یازدهمین کنگره ملی پژوهشی زنبور عسل به مدت چهار روز ادامه خواهد داشت که ۲ روز اول آن به ارایه مقاله و سخنرانی‌های علمی اختصاص دارد و ۲ روز بعدی به برگزاری کارگاه‌های آموزشی اختصاص خواهد یافت.

از سراسر کشور به دبیرخانه این کنگره ۱۲۶ مقاله رسیده که ۲۲ مقاله برای ارایه شفاهی و ۸۶ مقاله نیز برای ارایه به صورت پوستر توسط داوران پذیرفته شد و ۱۸ مورد نیز پذیرفته نشد.