«در دو ماه شهریور و مهر امسال سه میلیون دلار آدامس وارد کشور شده است» این خبری است که چندی پیش سایت‌ها از آمارهای گمرک کشور در هفت ماه ابتدایی امسال استخراج و منتشر کردند. می‌گویند ایرانیان سالانه ۵۰۰ میلیارد تومان خرج آدامس جویدن می‌کنند. برخی واردات این خوراکی را غیر‌ضروری می‌دانند و از اختصاص ارز به آن در شرایط موجود انتقاد می‌کنند.

طبق آمارها ۸۰ درصد آدامس‌ها به صورت قاچاق وارد کشور می‌شود و مبدا آنها بیشتر کشورهایی مثل ترکیه و لهستان است. از چندی پیش موج گرانی‌ها به آدامس‌ها رسیده و قیمت آنها را یک تکان اساسی داده است. آدامس ریلکس از ۳۵۰ به ۱۵۰۰ تومان و آدامس اربیت از ۴۰۰ به ۱۶۰۰ تومان رسیده است. اینها دو نمونه پر‌فروش آدامس‌های خارجی هستند و سایر نام‌های تجاری هم دقیقا وضعیت مشابهی دارند.

ایرانی ها چقدر آدامس می جوند؟

تولید داخلی یا واردات؟

امارات، لهستان و ترکیه کشورهای اصلی صادر‌کننده آدامس به ‌ایران هستند. سهم لهستان در این واردات ۷۵درصد، تركیه ۲۱ درصد و امارات چهار درصد است. عمده ‌این واردات هم از شرکت آمریکایی orbit ریگلی است که ۱۴ کارخانه در نقاط مختلف دنیا دارد که آدامسی که می‌جویم از کارخانه لهستان آن وارد ایران شده است.

مصرف بالای آدامس در ایران باعث شد تا در سال ۱۳۸۸ بزرگ‌ترین خط تولید آدامس بدون قند خاورمیانه در شركت پارس‌مینو به بهره‌برداری برسد. در مراسم افتتاح آن كارخانه اعلام شد كه سالانه مبلغی بالغ بر ۱۰۰ میلیارد تومان صرف واردات رسمی آدامس‌های بدون قند به كشور می‌شود و اعلام شد كه با افتتاح این خط تولید كشور در زمینه تامین آدامس بدون قند موردنیاز خود به خودكفایی خواهد رسید.

آدامس‌های ایرانی؛ گزارش یک شکست

سال‌هاست با پر شدن بازار از آدامس‌های خارجی نشانی از آدامس‌های ایرانی نیست و از برخی نام‌ها فقط سایه روشنی در ذهن ما مانده است. هرچند از بعضی از آنها خاطرات خوشی داریم. هنوز طعم آدامس عسلی پرستو زیر زبان ما مانده اما امروز حتی نمی‌دانیم کجا می‌توانیم یکی از آنها را پیدا کنیم اما علت شکست شرکت‌های ایرانی چیست؟ شاید باید علت آن را در قبضه شدن بازار توسط برند‌های خارجی جست و جو کرد که البته عمده آن هم به صورت قاچاق وارد کشورمان می‌شود.

شاید هم تقصیر خود تولید‌کننده‌های داخلی است که هیچ ایده جدیدی رو نکردند. اخیرا شرکت «پارس مینو» سعی کرد با تولید آدامسی با بسته‌بندی شبیه «ریلکس» با برند‌های خارجی رقابت کند، حتی تبلیغات محیطی این آدامس تازه‌وارد در شهر نصب شد اما باز هم به نظر نمی‌رسد این برند هم در رقابت با خارجی‌ها توفیقی کسب کرده باشد.

ریلکس؛ سوغات ترک‌ها

ترکیه به نوعی مهد آدامس جهان است، ۶۰ شرکت در این کشور به تولید آدامس مشغول هستند.«ریلکس» یکی از محصولات شرکت kraft foods ترکیه است که با نام kentGida مطرح است. هرچند این آدامس خیلی بین برند‌های مشهور حرفی برای گفتن ندارد اما توانسته در بازار کشورهای همسایه مثل ایران نام خود را جا بیندازد. در سال ۲۰۰۲ کمپانی Cadbury که از سه کمپانی بزرگ تولید آدامس جهان محسوب می‌شود ۵۱ درصد سهام kentGida را از ترکیه خرید و در سال ۲۰۰۶ این شرکت بریتانیایی بقیه ۴۹ درصد سهام این شرکت را هم به ارزش ۸۰ میلیون دلار صاحب شد.

 

اگر به بورس فروش عمده آدامس تهران در ابتدای بازار آهنگران و حضرتی سر بزنید متوجه می‌شوید «ریلکس» به دلیل کیفیت بالا و قیمت نسبتا ارزان آن در کنار «اربیت» پرفروش‌ترین آدامس‌ها در ایران هستند. ریلکس در دسته آدامس‌های بدون قند قرار می‌گیرد، در آن از مواد شیرین‌کننده‌ای استفاده شده که برای سلامت دهان و دندان مضر نباشد.

اربیت از دیار یانکی‌ها

تا قبل از سال ۲۰۰۰ آدامس اربیت در ایران آنچنان محبوب نبود و کسی این برند آمریکایی را نمی‌شناخت. تاریخچه آغاز تولید آدامس اربیت به سال ۱۹۴۴ در آمریكا بر‌می‌گردد. در جریان جنگ جهانی دوم مواد تشكیل‌دهنده آدامس اربیت شامل قند، شربت ذرت، نرم‌كننده و طعم‌دهنده‌های میوه‌ مصنوعی می‌شد. شركت آمریكایی ریگلی نیز كه تولیدكننده آدامس اربیت است، به طور كلی در حوزه صنایع غذایی فعالیت می‌كند.

 

این شركت در سال ۱۸۹۱ پایه‌گذاری شد و در ابتدا اقدام به فروش محصولاتی مانند صابون و بكینگ ‌پودر می‌كرد. این شركت هم‌اكنون محصولات خود را در بیش از ۱۸۰ كشور جهان می‌فروشد و ۱۴ كارخانه نیز در كشورهای مختلف مانند آمریكا، مكزیك، استرالیا، انگلیس، كانادا، اسپانیا، نیوزیلند، فیلیپین، فرانسه، كنیا، تایوان، چین، هند، لهستان و روسیه دارد.