نام جمعیت هلال احمرمی تواند برای افراد مختلف جامعه تداعی كننده خدمات عام المنفعه و بشردوستانه باشد، عده ای آن را سازمانی پیشرو و پاسخگو در ارائه خدمات اولیه امداد و نجات در حوادث و سوانح، بعضی ها آن را تامین كننده داروهای خاص و داروخانه های ویژه و تك نسخه ای، گروهی ارائه دهنده خدمات توانبخشی و عده ای دیگر آنرا سازمانی داوطلبانه و حمایتی می شناسند.

در جنگ و درگیری های مسلحانه خونین، اتفاقات ناگوار، حوادث پیش بینی نشده و بلایای طبیعی و غیر طبیعی كه در گوشه و كنار جهان رخ می دهد، با انسانهایی روبه رو می شویم كه با شجاعت و از خود گذشتگی به كمك همنوعان خود می شتابند و مصداق بارز شعرمشهورسعدی هستند كه بنی آدم اعضای یكدیگرند.

این انسانها كه با هدف و ذهنی پویا و متعالی به كمك آسیب دیدگان هر حادثه ای می شتابند، همان امدادگران و نجاتگران جمعیت های ملی صلیب سرخ و هلال احمرهستند كه با لباس های سفید و سرخ خود، نقش فرشتگان نجات را در روی كره خاكی ایفا می كنند.

نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر با ۱۸۷ جمعیت ملی عضو خود و با تمسك به هفت اصل بنیادین یعنی انسانیت، خدمات داوطلبانه، استقلال، بی طرفی، بی غرضی، یگانگی و جهان شمولی حركتی را در جهان به پیش می برد كه نماد آن سفیدی صلح و سرخی مهر است.

امدادگران، جوانان و داوطلبان جمعیت های ملی هلال احمر و صلیب سرخ فارغ از هرگونه مناقشات سیاسی، قومی، مذهبی و نژادی در پیچ و خم های سخت و دشوار حوادث، بحران ها، سوانح و جنگ ها تنها به گره گشایی از كار دردمندان و گرفتاران در دام ناملایمات می اندیشند.

روز هشتم ماه می مصادف با ۱۹اردیبهشت ماه، برای نخستین بار در سال ۱۹۸۴، به افتخار سالروز تولد ژان هانری دونان پیشنهاد دهنده و بنیانگذار تاسیس جمعیت های ملی صلیب سرخ و هلال احمر، روز جهانی صلیب سرخ و هلال احمر نام گرفته است.

دونان كه خود در سال ۱۸۶۲ میلادی از نزدیك شاهد صحنه های رقت بار جنگ سولفرینو درایتالیا بود، مشاهده كرد كه چگونه هزاران سرباز مجروح و ناتوان در حال مرگ و بدون مراقبت رها شده، اجسادشان پس از جنگ مورد حمله دزدان و چپاولگران قرار گرفته بود.

هانری دونان در نگارش این كتاب تنها به وصف مصیبت های رقت بار ناشی از كشته شدگان و مجروحان این جنگ اكتفا نكرد، بلكه پیشنهادات انسان دوستانه و عملی را برای پایان دادن به آنها ارائه كرد.

پیشنهاداتی كه دونان در كتابش مطرح كرد، سه سال بعد با تشكیل نخستین هسته های نهضت بین المللی صلیب سرخ در شهر ژنو به پیدایش جمعیت های ملی صلیب سرخ و هلال احمر منجر شد.

برپایی نخستین كنفرانس بین المللی برای كمك رسانی به انسانهای متاثر و گرفتار در جنگ ها و بلایای طبیعی و غیر طبیعی در سال ۱۹۶۳ در ژنو و انتخاب صلیب سرخ رنگ برای متمایز كردن امدادرسانان از سایرین را باید نخستین اثرگذاری كتاب خاطرات سولفرینو به حساب آورد.

اگر چه دونان در سال ۱۸۹۵ میلادی دچار فقر و تهیدستی شدیدی شد،اما تا پایان عمرش از تلاش و كوشش برای كمك به انسان های گرفتار در جنگ ها و تسكین آلام انسان های دردمند باز نایستاد و به خاطر همین تلاشها نیز در سال ۱۹۱۰، اندك زمانی پیش از مرگش به دریافت جایزه صلح مفتخر شد.

انتخاب سالروز تولد ژان هانری دونان به عنوان روز جهانی صلح در سال ۱۹۸۴ نیز به خاطر همین تلاش های خستگی ناپذیر این تاجر سوییسی در فرهنگ سازی و مهندسی خدمات انسان دوستانه و اشاعه حقوق بین المللی بشر دوستانه صورت گرفته است.

امروزه از زمان نگارش كتاب خاطرات جنگ سولفرینو بیش از یك قرن و نیم سپری می شود و دیر زمانی است كه دیگر هیچ بلا زده ای را در سراسر جهان نمی توان یافت كه با مشاهده نشان های امدادی صلیب سرخ و هلال احمر احساس آرامش خاطر و رهایی نكند.

از آن تاریخ تا به امروز، با مشاهده نشان و علامت صلیب سرخ و هلال احمر، به نشانه ی بارزی از یاری رساندن افراد توانا با شعار توان توانگران به نیاز نیازمندان براساس آمیزه های دینی مذاهب الهی مختلف از جمله اسلام و تمسك به آیات قرآنی و كتابهای آسمانی برمی خوریم.

در ایران نیز رسم فداكاری و ایثار و از خود گذشتگی، تاریخی دیرینه دارد و به همین دلیل نیز پس از تشكیل كمیته بین المللی صلیب سرخ، ایران از نخستین كشورهایی بود كه به عضویت این سازمان خیریه و عام المنفعه در آمد.

با نگاهی گذرا به تاریخچه تشكیل این جمعیت ملی در ایران در می یابیم كه هلال احمر در آغاز راه با انتخاب علامت شیر و خورشید سرخ، در سال ۱۳۰۳ شمسی از سوی فدراسیون بین المللی جمعیت های صلیب سرخ و هلال احمر به رسمیت شناخته شد.

این جمعیت از همان روزهای نخست تاسیس، نیازهای مالی خود را به طور عمده از محل جلب كمك های مردمی و افراد خاص و موقوفات تامین می كرد و تا زمان انقلاب اسلامی، توانست بیش از ۵۰۰ بیمارستان و مركز درمانی با مجموع ۱۵ هزار تخت بیمارستانی، چندین مركز جوانان و كودكان، پرورشگاه، آموزشگاه پرستاری، مراكز دارویی و جاده ای و امداد هوایی و دریایی و بانك خون تاسیس كند.

این جمعیت تا پیش از انقلاب اسلامی، پنج فروند هواپیما، یك فروند كشتی بیمارستانی، پنج فروند چرخبال و بیش از دو هزار آمبولانس امدادی و وسایل حمل و نقل زمینی برای امداد رسانی در حوادث و سوانح مختلف در اختیار داشت.

جنگ هشت ساله تحمیلی و بی مسوولیتی دشمن در رعایت مقررات بین المللی و حقوق بشردوستانه سبب شد تا جمعیت هلال احمر ناوگان هوایی خود را از دست بدهد و تا سال های گذشته و پیش از آن كه پنج فروند بالگرد جدید خریداری كند، تنها با سه فروند بالگرد قدیمی به فعالیت هوایی خود ادامه دهد كه اكنون این تعداد بالگردها به ۱۳ فروند افزایش پیدا كرده است.

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، جمعیت هلال احمر در سال ۱۳۵۹ همچون كشور مصر نشان هلال احمر را جایگزین نشان قبلی كرد و فدراسیون بین المللی جمعیت های صلیب سرخ و هلال احمر نیز نشان صلیب سرخ و هلال سرخ رنگ را بر روی زمینه سفید كه نمادی از صلح و آرامش است، به عنوان نشان رسمی خود برگزید.

آنچه مسلم است، جمعیت هلال احمر درایران اكنون با پشت سرگذاشتن حوادث بزرگی چون جنگ تحمیلی و مدیریت بلایای طبیعی چون سیل و زلزله از تجربیات زیادی برخوردار است.

امدادرسانی در واقعه تلخ زلزله های بزرگ رودبار و منجیل و بم بیش از هر زمانی پختگی و اثرگذاری این نهاد مدنی را به اثبات رساند به گونه ای كه عملكردش در آن وقایع حتی مورد تمجید رسانه های خارجی قرار گرفت.

جمعیت هلال احمر در ایران به عنوان یك سازمان غیر دولتی و عام المنفعه در امر امدادرسانی به عنوان محور پاسخگویی به حوادث و سوانح داخلی ، منطقه ای و فرامنطقه ای در صورت بروز حوادث جمعی ، nbc و انسان ساخت با افزایش برگزاری دوره های آموزش امداد و كمك های اولیه و همچنین استفاده از توان جوانان داوطلب ارایه خدمات و عملیات های امدادی موفق را در اولویت برنامه های بشردوستانه خود قرار داده است.

**جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران در یك نگاه

در سال ۱۳۰۱ هجری شمسی مطابق با ۱۹۲۲ میلادی حكومت وقت ایران آمادگی خود را برای پیوستن به نهضت جهانی صلیب سرخ و هلال احمر اعلام كرد.

پس از پیروزی انقلاب شكوهمند اسلامی نیز جمعیت هلال احمر ایران، با پیشینه پرافتخاری كه از بدو تاسیس خود داشت از محك آزمون های دشوار سربلند بیرون آمد.

زلزله منجیل و رودبار در شمال ایران و زلزله هولناك و ویرانگر در بم كرمان، دركنار صدها حادثه دیگر چون سیل و زلزله و نیز امدادرسانی به آوارگان ناشی از هشت سال جنگ تحمیلی عراق به ایران، ظرفیت بالا و توانمندی قابل توجه جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران را در خدمت رسانی به آسیب دیدگان در داخل و خارج از كشور پهناور به اثبات رساند و توجه و تحسین مجامع بین المللی را برانگیخت.

جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران وظایف عمده ای را در سطح ملی و بین المللی برعهده دارد و می كوشد تا به اهدافی كه در اساسنامه این جمعیت آمده است جامه عمل بپوشاند.

این اهداف عبارتند از تلاش برای تسكین آلام بشری، تامین احترام انسانها و كوشش درجهت برقراری دوستی و تفاهم و صلح پایدار میان ملت ها و حمایت از زندگی و سلامت انسانها بدون درنظرگرفتن هرگونه تبعیض میان آنها است.

جمعیت هلال احمر در حال حاضر در زیر مجموعه خود دارای چهار سازمان فعال و گسترده در زمینه های مختلف امداد و نجات، جوانان، داوطلبان، تداركات پزشكی، یك معاونت در زمینه خدمات درمانی و توانبخشی، یك شركت در زمینه تولید محصولات نساجی و ملزومات امدادی، یك مؤسسه علمی كاربردی و یك مركز پزشكی ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به حجاج و زائران عتبات عالیات و سوریه را مدیریت می كند.

همچنین دبیرخانه كمیته ملی حقوق بشردوستانه جمهوری اسلامی ایران نیز با محوریت جمعیت هلال احمر فعالیت می كند.

جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران با سابقه ای ۹۰ ساله در خدمت رسانی به مردم ایران و جهان، از بدو تاسیس خود تا به حال در مسیر اهداف انسان دوستانه و اصول هفتگانه نهضت بین المللی صلیب سرخ و هلال احمر حركت كرده است.

جمعیت هلال احمر هم اكنون دارای ۲۶ مركز درمانی فعال در ۱۹ كشور دنیا است و در دو سال اخیر بالغ بر چهار میلیون و چهار صد هزار بیمار را تحت پوشش خدمات درمانی و بهداشتی خود قرار داده است.

گزارش از: فرهاد شرف پور