اکوپارس، علیرضا کیهان‌پور:‌ مگر سرزمین زیبا و عزیزمان ایران با این قدمت پر از افتخار تاریخی با اینهمه نعمات الهی که مردمانش دارای والاترین دین و مذهب، فرهنگ، اخلاق، علم و تمام سجایای متصوره هستند، بیابان بوده یا هست؟ مگر مردمی با این صفات ذکر شده لایق پوشیدن یک لنگه کفش هستند؟ در سال‌های اخیر کوچک شدن سبد غذایی خانوار ایرانی باعث شد تا سرپرستان خانوارها برای تامین پروتئین مورد نیاز اعضای خود بیش از پیش، بدون در نظر گرفتن کیفیت گوشت مرغ به استقبال آن بروند به امید این که اعضای خانواده های آنها دچار فقر شدید پروتئین نشوند. همان طور که می دانیم فقر مواد مغذی (انرژی، پروتئین، مواد معدنی و ویتامین ها) به شدت سلامتی تمام بافت ها و ارگان های بدن را به خصوص در سه طیف سنی اعم از خردسالان، کهنسالان و زن‌های آبستن و شیرده تهدید می کند. در خصوص آمار و ارقام اعلام شده از سوی معاونت امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی، سرانه مصرف شیر در کشور ۱۱۵ کیلوگرم، گوشت قرمز ۱۲ کیلوگرم، مرغ ۲۹ کیلوگرم و تخم مرغ نیز ۱۱ کیلوگرم است که در بخش مرغ میزان مصرف بالاتر از متوسط جهانی در سال ۱۳۹۷ بوده است.

اشتباه نکنیم اعلام سرانه مصرف شیر، گوشت قرمز، گوشت مرغ و تخم مرغ شاخص مناسبی برای رصد دریافت مواد غذایی و مغذی به طور یکسان بین آحاد مردم نیست، دلیل آن هم روشن است، به طور قطع مواد غذایی سفره اعلام کنندگان آمارهایی نظیر آمار فوق با مواد غذایی سفره ۱۳ میلیون و ۷۷۹ هزار نفرکارگر و افراد تحت پوشش آنها نیز که بیش از ۲۱ میلیون و ۹۳۳ هزار نفر می باشند یکسان نیست. اعلام آمارهایی مشابه آمارهای فوق فقط جنبه مدیریتی دارد و لاغیر اما امروز ما نیاز به آمارهایی از نوع دیگر داریم که نشان دهنده واقعیت های مصرف سرانه شیر، گوشت قرمز، گوشت مرغ و تخم مرغ توسط آحاد مردم باشد.

اما همان طور که آمارهای تشریفاتی فوق نشان می دهد بنا به دلیل روشن (قیمت هر کیلو گوشت مرغ) استقبال از گوشت مرغ طی سالیان گذشته و در حال حاضر نسبت به سایر منابع غذایی پروتئینی بیشتر بوده است. اعلام این آمارها توسط مقامات مسوول نشان دهنده اینست که مسوولین به اهمیت جایگاه گوشت مرغ در سبد غذایی خانوار ایرانی و فاکتورهایی که در تولید این گوشت دخیل بوده و هست اشراف کامل دارند. شاید هدف گذاری برای تامین جوجه یکروزه مرغ گوشتی موجب کاهش نیاز به واردات مرغ خارجی شود که بسیار ارز بر است اما این نژاد مرغ آرین به ظاهر ایرانی با مصرف بالای دان که آن هم تقریبا صد در صد وارداتی است کمر اقتصادی مرغداران به خصوص آحاد مردم را به عنوان مصرف کننده خواهد شکست. امنیت غذایی (Food Security) مردم ایران امروز نه با شعار بلکه با قطع هر گونه وابستگی فاکتورهای دخیل در تولیدات پروتئینی اعم از نهاده های وارداتی نظیر ذرت، سویا و غیره که با تحریم های ظالمانه بانکی در عمل امکان تامین آسان و با قیمت مناسب اشان فراهم نیست، محقق خواهد شد، موضوعی که مدیران متخصص زیادی از چهل سال گذشته تا به حال در پست معاونت امور تولیدات دامی وزرای مختلفی به اضافه ۳۱ متخصص همراه در ۳۱ استان با مسوولیت های مشابه که در بخش تولیدات دامی هر استان فعالیت داشته اند اما متاسفانه در این لحظه باید گفت از n بند وابستگی صنعت تولید گوشت مرغ به بلوک بیگانه دنیا تا به امروز مدیران نامبرده در فوق حتی برای دلخوشی مردم کشور عزیزمان ایران نتوانسته اند حتی یک بند از این وابستگی ها را قطع کنند که به طور قطع باید همه مردم این موضوع را به داوری بنشینند. بومی سازی صنعت اقدام بسیار خوب و در خور تایید و شایسته ای است و صد البته نیازمند حمایت کافی و همه جانبه دارد اما برخی از کارشناسان معتقدند که نژاد مرغ آرین در مقایسه و رقابت آمیخته های خارجی موجود در بازار که از برتری های ژنتیکی و پرورشی بالایی برخوردار هستند، بسیار عقب بوده و نمی تواند خواسته ها و انتظارات را آن گونه که باید برآورده کند. از نگاه جامعه متخصصین و تولیدکنندگان یکی از اولین و مهم ترین انتظارات فاکتور ضریب تبدیل است به این معنی که مرغدار خوراک و نهاده های گران را به خورد جوجه می دهد تا در ازای آن پرنده با پتانسیل ژنتیکی بالقوه ای که دارد بهترین و بالاترین وزن گیری را داشته باشد تا در نهایت کار و فعالیت پرورش دهنده اقتصادی باشد، اما اگر نژاد مورد پرورش از ویژگی های ژنتیکی مناسبی برخوردار نباشد زیان سنگین اقتصادی به تولیدکنندگان وارد می شود که جبران آن به سادگی امکان پذیر نیست. مجتمع مرغ لاین آرین از سال ۱۳۶۱ الی ۱۳۶۲ با ورود یک گله از نژاد هایبرو هلند آغاز به کار کرد که اوج فعالیت آن تا سال ۱۳۶۹ بود و از آن تاریخ به بعد با ظهور نژادهای برتر دنیا، تولیدات لاین آرین رفته رفته به دست فراموشی سپرده شد.

به عقیده آقای رنگی، عضو هیات مدیره تعاونی صنایع مرغ مادر، از نظر ژنتیکی نژاد مرغ آرین مثل ماشین پیکانی است که انگلیس تولید کرد و زمانی که این خودرو برای انگلیسی ها بی اهمیت شد کارخانه آن را به ایران داد و ما آن را خودروی ایرانی نامیدیم و سال های سال بدون هیچ تغییری به مصرف کننده تحمیل کردیم، خودرویی که پرمصرف، پراستهلاک و ناامن بود و تا زمان حذفش بدون تغییر و ارتقا ماند. بعد از گذشت چهل سال، تجربه خودروی پیکان را در صنعت مرغ گوشتی در پیش گرفته ایم، تنها ذکر عبارت خودکفایی و امنیت غذایی و ملی نمی تواند پوششی برای جا انداختن این پروژه معیوب باشد. پروژه راه اندازی آرین، نمی تواند بهانه ای باشد برای سکوت کارشناسی و پیش بینی ضرر و زیان به اقتصاد کشور و مردم صبور ایران به عنوان مصرف کننده نهایی و مرغداران به عنوان تولیدکنندگان، استفاده تمام واحدهای مرغ مادر و گوشتی از نژاد آرین مشروط به بروزرسانی و کارهای ژنتیکی و اصلاحی این لاین برای ایجاد امکان رقابت با آمیخته های خارجی اگر صورت می گرفت کار خوبی بود که در این چهار دهه صورت نگرفته و مجتمع مرغ لاین آرین فقط وجود دارد اما یک رقیب خوب و فعالی در برابر نژادهای خارجی موجود نمی باشد. همان طور که همه متخصصین بخش صنعت تولید گوشت مرغ در جریان هستند هزینه های خوراک در حدود ۷۰ درصد کل هزینه های تولید می باشد و دو فاکتور طبق فرمول ارایه شده در زیر در تعیین هزینه تولید یک کیلو وزن زنده دخالت دارد:

هزینه خوراک برای تولید یک کیلوگرم وزن تولیدی=قیمت یک کیلو دان×ضریب تبدیل

فرمول فوق نشان دهنده اهمیت قیمت یک کیلو دان و ضریب تبدیل در تعیین هزینه خوراک برای تولید یک کیلو وزن زنده می باشد که قیمت یک کیلو دان تحت تاثیر قیمت اجزای سازنده دان می باشد که علاوه بر ذرت و سویا می تواند در حدود ۳۵ جز دیگر باشد که متاسفانه همان طور که در فوق اشاره کردیم برای تهیه این اقلام بیش از ۹۸ درصدش را به دیگران وابسته هستیم و ضریب تبدیل هم که به پتانسیل ژنتیکی جوجه های تحت پرورش بستگی دارد نقش بزرگی در تعیین هزینه خوراک برای تولید یک کیلوگرم وزن تولیدی دارد که به طور قطع استفاده از نژادهایی که پتانسیل ژنتیکی مناسبی برای تبدیل خوراک به گوشت نداشته باشند نظیر مرغ لاین آرین هزینه تولید را افزایش خواهد داد.  ایران از نظر علمی این توانمندی را دارد که در تمامی زمینه ها پیشرو و پیشگام باشد، مشروط به این که کار علمی، تحقیقاتی و بنیادی و کاربردی با همکاری اساتید و دانشگاه ها انجام می شد تا به نتیجه ای مطلوب می رسیدیم نه با آزمون و خطا و زمانی که به ظاهر به بن بست خورده ایم به این بایگانی ژنتیکی معیوب مراجعه کنیم.  به فرموده مقام عظمای ولایت:” این علم نافع است که عرض کردیم نیازهای کشور و نقاط کور بخش‌های مختلف، چه صنعتی، چه اقتصادی، چه کشاورزی، چه بخش های گوناگون مدیریتی و امثال این ها به وسیله تحقیقات دانشگاهی و مقالات دانشگاهی روشن بشود، این کمک می کند، این علم نافع و کاربردی است، این را گفته ایم، الان هم می گوییم، تکرار هم می کنیم، روی آن هم اصرار داریم، منتها در کنار این باید به تحقیقات عمیق و بلند مدت هم توجه کرد.”

مرتضی رضایی معاون امور تولیدات دامی وزارت جهادکشاورزی در خصوص اهمیت احیای مرغ لاین آرین در کشور، اظهار نظر می کند و می گوید: با توجه به وجود مجتمع مرغ لاین آرین در کشور و توانمندی های ژنتیکی بالقوه و بالفعل و مناسب این سویه و اهتمام وزارت جهادکشاورزی در راه اندازی طرح ملی احیای مرغ لاین آرین با استفاده از بسته های حمایتی، تشویقی و ترویجی از این صنعت حمایت خواهد شد.

بله، می توانستید این بسته های حمایتی، تشویقی و ترویجی را به پرورش دهندگانی که از جوجه آرین استقبال می کردند همزمان با حضور سایر نژادها در ایران ارایه کنید یعنی از سال ۱۳۶۹ تا الان نمی گذاشتید تولیدات این مجتمع به صفر برسد که در چنین مواقعی که جهان استکبار شمشیر تهدید امنیت غذایی را به روی مردم شریف ایران می کشید چنان سیلی محکمی به واسطه سال ها تلاش و جهاد علمی و تولیدی در زمینه استقلال امنیت غذایی می خورد که فرصت تلافی پیدا نمی کرد اما شرایط حال حاضر مجتمع مرغ لاین آرین بیانگر وادادگی، وابستگی و دلدادگی تمام قد مسوولان مرتبط در زمینه کشاورزی و دام و طیور به بیگانگان می باشد “که طی این چهل سال مجری اصل چهارم از اصول چندگانه هری اس ترومن سی و سومین رئیس جمهور دموکرات آمریکای جنایتکار که مسوولیت بمب باران اتمی شهرهای ناکازاکی و هیروشیمای ژاپن را نیز در کارنامه خود داشت از طریق نماینده آمریکایی ها یعنی کشورهای اتحادیه اروپا نظیر کشور انگلیس با نژاد مرغ گوشتی راس و آربورایکرز و کشور فرانسه با نژاد مرغ گوشتی هوبارد و سایر کشورهای اروپایی و سایر محصولاتشان نظیر گاو، گوسفند و بز و غیره بوده اند” در اینجا توضیحاتی مختصر درباره اصل چهارم ترومن را خدمتتان عرض می کنم (در نتیجه انعقاد این پیمان، حجم

صادرات آمریکا به ایران به ۲۰ برابر صادرات ایران به آمریکا

شد، این در حالی بود که بسیاری از کالاهای صادراتی آن کشور به ایران جزء مواردی بود که نمونه آن در ایران نیز تولید می‌شد. ورود این کالاها بسیاری از کارگاه‌های ایران را با ورشکستگی و بحران رو به رو کرد “اتفاقی که با واردات مرغ، گاو، گوسفند و بز تجاری برای مثال در مجتمع مرغ لاین آرین و سایر نژادهای گوسفند و بز ایران در سال های گذشته افتاده است” و سبب ترویج بیکاری، بحران مالی و فقر در کشور شد. این در حالی بود که امریکایی‌ها به ویژه در سال‌های دهه ۱۳۳۰، بخش اعظم کمک‌های خود را به ایران منوط به رضایت انگلیسی‌ها کرده و خسارات بریتانیا در نهضت ملی شدن صنعت نفت ایران را نیز همواره در نظر می‌گرفتند.

مشخص است ترومنی که بی رحمانه دستور حمله اتمی هیروشیما و ناکازاکی را صادر کرده بود اینک خیرخواه و دلسوز کشورهای توسعه نیافته‌ای چون ایران نشده بود. در حقیقت اصل ۴ ترومن، اگر چه در تبلیغات آمریکایی‌ها راهکاری برای کمک به کشورهای عقب‌مانده به شمار می‌آمد، امّا در عمل چیزی جز پوششی عوام فریبانه برای چنگ انداختن بر ثروت‌ها و منابع ملل عقب مانده نبود.

عقب‌افتادگی آمریکا از انگلیس چگونه جبران شد؟

از نظر برخی کارشناسان، اصل چهار ترومن به آمریکایی‌ها کمک می‌کرد که در آغاز نسبت ‌به رقیب خودشان (انگلیس) شرایط نامطلوبی نداشته باشند. انگلیسی‌ها توانسته بودند بعد از کودتای ۱۲۹۹، ساختار اداری متناسب با خودشان را در ایران رقم بزنند. اما آمریکایی‌ها چندان اشرافی بر نظام اداری ایران و البته بر مدیران و شاکله سیاسی و اجتماعی ایران نداشتند. از این ‌رو آمریکایی‌ها به بخشی از کارمندان ایرانی که در اصل چهار مشارکت داشتند، دو برابر حقوقشان پول می‌دادند که همه اسناد اداره را برای آمریکایی‌ها به ‌نوعی کپی‌برداری کنند و در اختیار آمریکایی‌ها قرار دهند. در نتیجه اصل ترومن به آمریکایی‌ها کمک می‌کرد تا عقب‌افتادگی فاحش خودشان را کاهش دهند.

آمریکایی‌ها نه شبکه نیروی انسانی منسجمی در ایران داشتند و نه شناخت دقیقی نسبت ‌به بافت قدرت در ایران، اما با اجرای اصل۴ تا حدودی بر نخبگان سیاسی ایران مسلط شدند. به طبع این مقدمه به آمریکایی‌ها کمک کرد که بعد بتوانند در ایران ایفای نقش کنند و برنامه‌ریزی در ایران را در جهت اهداف خودشان تاسال پیروزی انقلاب اسلامی پیش ببرند. در نهایت دولت آمریکا در سال ۱۳۲۸ سازمان عریض و طویلی به نام اداره اصل چهار ترومن برپا کرد که عده زیادی آمریکایی و ایرانی تحصیل‌کرده در آمریکا مانند دکتر جمشید آموزگار مزدور و اردشیر زاهدی منفور در آنجا خدمت می‌کردند. برای اجرایی شدن اصل ۴، دو ساختمان در ایران ساخته شد، یکی در نبش خیابان آبان ـ ورشو و دیگری نبش تخت جمشید (طالقانی) ـ ایرانشهر.

اولین رییس اداره‌ اصل چهار دکتر بنت و خانم اش در بغداد سوار هواپیمای ایران‌ تور شدند. این هواپیما که ۲۳ نفر سرنشین داشت در حوالی تهران در طرشت دچار برف و بوران شد و سقوط کرد و همه سرنشینان آن کشته شدند. دکتر مصدق هم دستور داد محل سقوط هواپیما در طرشت را گل‌باران کردند.

پس از دکتر بنت که ایران را ندیده از دار دنیا رفت، ویلیام وارن به ایران آمد. تکبر و گردن‌ فرازی ویلیام وارن و دیگر کارگزاران اصل ۴ ترومن در ایران به گونه‌ای بود که حتی صدای دیگر تکنوکرات‌های آمریکازده‌ای مانند ابوالحسن ابتهاج در سازمان برنامه وبودجه آن زمان را درآورده بود.

به هر حال وارن، رئیس اصل ۴، به تشریفات و جاه و جلال اداری زیاد اهمیت می‌داد. او با توجه به این نکته که کمک‌های آمریکا به ایران در دوران دولت دکتر مصدق (که بیشترین رقم کمک‌های اصل ۴ به یک کشور در حال توسعه بود)، از تزلزل دولت مصدق (که به علت عدم امکان فروش نفت، دچار مضیقه ارزی بود) جلوگیری می‌کرد و در نتیجه کمک موثری برای این دولت محسوب می‌شد، عادت کرده بود که در تمام امور ایران دخالت کند.

کمک‌های آمریکا به چه منظور انجام می‌شد؟

بر اساس اصل ۴ ترومن، دولت ایران پس از طرح‌های اولیه مربوط به دریافت کمک‌های فنی و اقتصادی باید برنامه‌های توسعه هفت ‌ساله را پی‌ریزی کند.

براساس موافقت ‌نامه میان نخست ‌وزیر ایران و گریدی سفیرکبیر آمریکا در ۲۷ مهر ۱۳۲۹ (۱۹ اکتبر ۱۹۵۰) در زمینه همکاری فنی برای اصلاحات روستایی، دولت ایران باید سالانه حدود سه میلیون و دویست هزار ریال جهت هزینه اداری به کمیسیون مشترک ایران و آمریکا در جهت اصلاحات روستایی اختصاص دهد. براساس موافقت ‌نامه عمومی دیگری که بین ایران و آمریکا در زمینه اجرای طرح‌های کشاورزی اصل چهار ترومن بسته شد بر اساس آن صندوق مشترک توسعه امور کشاورزی تاسیس شد.

در سال ۱۳۳۱(۱۹۵۲) بخش کشاورزی اصل ۴ در ۱۷ پروژه همکاری داشت. اصل چهار در سال ۱۹۴۵-۱۹۴۶ در حدود ۳/۲ میلیون دلار به وزرات کشاوری کمک کرد که معادل ۱۶۵ میلیون ریال بود. برای بخش دامپروری ۸ میلیون و ۹۹۰ هزار دلار خرج کرد. در پوشش اصل ۴ دامپروری ایران نیز تغییراتی کرد؛ اولین دستگاه‌های جوجه‌کشی جدید را اصل ۴ به ایران وارد کرد. بنگاه دامپروری حیدرآباد کرج که فقط ۳ هزار مرغ ظرفیت داشت زین پس ۶۰ هزار تا ۸۰ هزار تخم مرغ جوجه‌کشی را سالیانه از آمریکا وارد می‌کرد. اصلاح نژاد دام و طیور به طور گسترده در دستور کار قرارگرفت. دو نوع نژاد گاو گوشتی و شیرده وارد ایران شد و بعدها مرکز تلقیح مصنوعی در ایران تاسیس شد. حتی همه ‌ساله از ایالت یوتا، بز و گوسفندانی با نژاد آمریکایی وارد کشور می‌کردند.

لازم به ذکر است بنیاد خاور نزدیک برای کار در روستاهای ایران، همکار اداره اصل ۴ شد. تخصیص ۱۰۰ دستگاه اتومبیل های جیپ، ۳۰ دستگاه استیشن، ۱۴دستگاه سیار سمعی و بصری برای آموزش به روستاییان، استخدام ۳۰ کارشناس و همکاری با دانشکده کشاورزی کرج از جمله اقدامات این بنیاد بود.

در پایان باید خاطر نشان کرد اصل ۴ ترومن ابزاری اقتصادی بود تا سیاست و حکومت  پهلوی دست ‌نشانده و وابسته آمریکا شود. واردات صدها الاغ قبرسی از قِبل اصل ۴ ترومن نشانگر عزم آمریکایی‌ها برای تحقیر مردم ایران بود به طوری که دکتر  حسابی وقتی به دیدار مصدق رفت وبا واردات الاغ قبرسی مخالفت کرد،  مصدق در جواب گفت:پول که نباید بدهیم هرچه دوست دارند حتی الاغ قبرسی و… را به ما مجانی بدهند و رضایت دکتر حسابی در آن زمان گرفت!!!.  این اصل، کشاورزی مولد ایران را نابود کرد و کشور را مبدل به بازار مصرف همیشگی آمریکا کرد. طراحان و مجریان این اصل در ایران برای دستیابی به اهداف اقتصادی خود، سبک زندگی روستاییان را تغییر دادند. گفتنی است با بررسی آمار جمعیت روستانشین ایران در آن سال‌ها، حدود ۸۰ درصد جمعیت کل کشور بوده است. در این راستا نباید از نقش دانشگاه یوتا یا به تعبیر درست‌تر باند یوتایی‌ها غافل شد. در بخش‌های بعدی این گزارش توضیح مفصلی درباره این باند خواهیم داد.) سوال بزرگ در ذهن آحاد مردم و اهالی صنعت این است که مرتضی رضایی  در این مدت که معاونت این تشکیلات را بر عهده داشته چرا به این مزایا پی نبرده و صنعت را از این همه مزایا محروم کرده بود؟ و هزاران سوال ریز و درشت دیگر در زمینه تولید نهاده های مورد نیاز تولید گوشت مرغ از شرکت پشتیبانی امور دام  ح.و (دکترای ژنتیک و اصلاح نژاد طیور)  گرفته تا مدیر عامل فعلی و مرتضی رضایی رئیس هیات مدیره شرکت پشتیبانی امور دام کشور!!! می شود پرسید.به عنوان مثال در اروپا صنعت پرورش مرغ گوشتی در زمینه خوراک به شدت وابسته به واریته های خاص گندم می باشد زیرا تولید گندم در اروپا نسبت به ذرت و سویا در اولویت است و با توجه به رابطه های سیاسی و اقتصادی خوب اتحادیه اروپا با استکباران جهانی آنها تهیه قوت و غذای ملت خود را حتی به کشورهای دوست خودشان وابسته نکردند تا مبادا روزی بر حسب اتفاق دچار چنین مشکلاتی نشوند.

به عقیده اسداله نژاد، نایب رئیس کانون انجمن صنفی مرغداران گوشتی کشور، نژادهای برتری مثل راس، آربورایکرز، هوبارد و کاپ که می توانند بالای ۱۳۰ جوجه در هر قطعه تولید کنند در حالی که مرغ مادر آرین از هر قطعه، حداکثر ۱۱۰ جوجه می گیرد. اگر ضریب تبدیل این نژاد (مرغ لاین آرین) یک دهم بیشتر از آن نژادهای خارجی موجود در بازار باشد که هست، زیان وارده به صنعت فقط در بخش مرغ گوشتی در سال ۱۵۰۰ میلیارد تومان می شود. این تفاوت ها را در کیفیت لاشه، افت لاشه، عملکرد در واحدهای مرغ مادر و حتی در مدت زمان پرورش هم باید پایش و رصد کرد که محاسبه این اختلافات می تواند حجم زیان وارده به صنعت را چندین برابر بیشتر کند. تا سن ۳۵ روزگی تفاوت معنا داری بین مرغ نژاد آرین با سایر سویه ها نیست، اما وقتی سن به بالای ۳۵ روزگی می رود ضریب تبدیل به شدت افزایش می یابد.

 یهتر است احیای مرغ لاین آرین از طریق انجام اصلاحات ژنتیکی به منظور بهبود عملکرد و ایجاد رقابت با نژادهای خارجی موجود در بازار صورت گیرد. حال اگر هم مجوز خزانه داری آمریکای جنایتکار (AFCT) برای تبادلات ارزی و تحریم حل شده باشد، بهتر است دلسوزان بومی سازی نسبت به انجام کارهای ژنتیکی برای بروزرسانی آن و ایجاد امکان رقابت با آمیخته های موجود کمر همت ببندند تا آمیخته های خارجی به جای هرز دادن سرمایه های ملی و تحمیل زیان و آسیب به تولیدکنندگان در میدان رقابت حذف شوند.

در حدود ده سال است که مسوولان امر صحبت از تولید مرغی تحت عنوان مرغ سایز (حداکثر وزن زنده ۲۲۰۰ گرم) می کنند که تا این لحظه پرورش دهندگان نتوانسته اند از این الگو به دلایل متعددی در کسب و کار اقتصادی و تولیدی خود استفاده کنند. به طور قطع این الگو دارای نواقص بزرگی بوده که نتوانسته از روی کاغذ و پشت تریبون به مزارع پرورش مرغ گوشتی راه پیدا کند. در اینجا سعی دارم نواقص و ایرادات این تئوری را خدمتتان بیان کنم:

– هر مرغداری دارای مجوز بهره برداری است که در آن تعداد مجاز جوجه ریزی در هر دوره مشخص شده است و مرغدار مجاز نیست بیش از آن تعداد ذکر شده جوجه ریزی داشته باشد چون مورد بازخواست قرار می گیرد و تعداد جوجه مازاد بر ظرفیتش مشمول قوانین بیمه صندوق حمایت از محصولات کشاورزی بانک کشاورزی نمی شود (مصیبت لاعلاج)، پس این که مسوولین امر اعلام می کنند مرغداران برای این که به ازای هر متر مربع از فضای سالن مرغداری خود تولید وزن دلخواه شان را داشته باشند می توانند جمعیت جوجه ریزی را افزایش بدهند  !!! وتداخل قانونی با پروانه بهره برداری و مسایل بیمه طیور پیدا خواهد کرد.

– این که مسوولان امر می گویند سن پایین و وزن پایین مزایا و منافع زیادی برای پرورش مرغ گوشتی دارد پس چرا کمپانی های اصلاح نژادی در سرتاسر دنیا در حدود یک قرن هست که سالانه پارامترهای تولیدی تخم و گوشت را در پرندگان لاین، اجداد، مادر و گوشتی تجاری بهبود بخشیده اند، آیا آنها نمی توانستند سالیان سال پیش که وزن نهایی مرغ گوشتی به ۲۲۰۰ گرم رسید کارهای اصلاح نژادی را متوقف می کردند، بر خلاف این موضوع کمپانی های اصلاح نژادی امروزه به دنبال تبدیل منحنی رشد (Growth Curve) از فرمت خطی (Linear) که به دست آوردن وزن بالا در کوتاه ترین زمان ممکن می باشد به سمت فرمت جبرانی(Exponential) که تولید وزن و زمان پرورش مشابه منحنی خطی اما با حالتی متفاوت از منحنی خطی هستند تا بتوانند با ضرایب اطمینان بیشتر از حداکثر پتانسیل ژنتیکی تولید کمی و کیفی گوشت در پرندگان اصلاح ژنتیکی شده خود، پرورش دهندگان و مصرف کنندگان را منتفع کنند، اگر به کاتالوگ های مرغان گوشتی تجاری کمپانی های اصلاح ژنتیکی در سرتاسر دنیا رجوع کنیم متوجه می شویم تنها نکته ای که هر کمپانی در تبلیغ نژاد خود در حال فریاد زدن می باشد تولید اوزان بالا با کمترین ضریب تبدیل دان به گوشت در بهترین زمان ممکن می باشد.

– این که مسوولان فریاد می زنند تولید مرغ سایز یعنی مرغی که سن پایین و وزن پایین دارد و نسبت به استفاده از حداکثر پتانسیل ژنتیکی پرنده که حق پرورش دهنده و مصرف کننده است می تواند مزایای بهداشتی بیشتری برای پرندگان داشته باشد و پرورش دهندگان با دو راهکار یعنی افزایش تعداد جوجه ریزی در یک دوره یا افزایش دوره‌‌های پرورش در یکسال می توانند کمبود اوزان تولیدی خود را جبران کنند، این سوال بزرگ مطرح می شود که احتمال بروز بیماری های مسری و واگیر (مثلا کرونا که یک ویروس است و شرایط سرایت و آثار مخربش مشابه بیماری های ویروسی در طیور می باشد) و به خطر افتادن مسایل بهداشتی در یک اتاقی که ۱۰ انسان چاق حضور دارند بیشتر است یا در اتاقی که ۲۰ انسان لاغر؟ پر واضح است که امروزه با توجه به بروز بیماری ویروسی مسری کرونا در جوامع انسانی این ویروس بتواند به مسوولین بفهماند که آثار مخرب تراکم بالا در مکان ها نسبت به تراکم پایین در بروز و سرایت انواع بیماری های ویروسی، باکتریایی، تک یاخته ای و انگلی قابل توجه و بیشتر است ودر این نقطه کار نقش دامپزشکی کشور بسیار سخت خواهد شد.بنابراین امروزه پرورش دهندگان مرغ گوشتی به واسطه بروز بیماری ویروسی کرونا و تنها راهکار مهمی که در تمام جوامع دنیا برای مهار آن به کار برده شد و به واقع هم پاسخ داده است که عدم ایجاد تراکم بالا و رعایت فواصل اجتماعی است و هر مرغداری با توجه به موارد ذکر شده برای کسب و کار خود که اتفاقا بزرگترین مانع در آن بروز بیماری های ویروسی است می تواند چنین نتیجه گیری کند که تا حد امکان تراکم جوجه ریزی را در سالن های پرورش خود کم کند تا خطر بروز و سرایت بیماری های مسری کم شود. سپس برای تولید استاندارد وزن پرنده به ازای هر متر مربع از سالن های خود از حداکثر ظرفیت و پتانسیل ژنتیکی پرنده ها برای اقتصادی کردن کار و فعالیت خود بهره ببرد. لازم به توضیح است که افزایش تعداد دوره های پرورشی در یک سال نیز به مفهوم تراکم بالاست و می تواند دوره های پرورشی را با خطر و ریسک انواع آلودگی های ویروسی، باکتریایی و غیره مواجه کند.

– مگر مرغدار می تواند مطمئن باشد که کشتارگاه در زمان تعیین شده توسط وی گله مرغ تولید شده با ویژگی های مد نظر پرورش دهنده را به منظور کشتار بارگیری می کند، همان طور که مسوولین و تولیدکنندگان مطلع هستند بحث بارگیری به هزاران مولفه بستگی دارد که هیچ کدام در کنترل پرورش دهنده نیست.

– مگر می توان به مردم تحمیل کرد که مرغ با چه مشخصات وزنی را خریداری کنند و داخل قابلمه بگذارند، چیزی که در این سال ها نشان دهنده ذائقه مردم ایران است این که از خرید مرغ انتظار گوشت دارند نه استخوان و یکی از دلایل عدم استقبال مردم از بلدرچین های تولیدی این است که به واقع این بلدرچین ها فاقد گوشت هستند، اگر مسوولان توجه کنند با توجه به ذائقه مردم نژادهایی که در ایران با خوش اقبالی مواجه بوده اند نژادهای سنگین وزن بوده‌اند که تولید گوشت درخور تحسینی داشته اند. بنده فکر می کنم اگر مسوولان در خارج از کشور اصطلاح مرغ سایز را شنیده اند باید بروند با دقت بررسی کنند ببینند کشورهایی که تولید مرغ سایز دارند آیا از نژادهای سنگین موجود در ایران استفاده می کنند یا به عبارت دقیق تر از سویه های نژادهای موجود در ایران استفاده می کنند یا از سایر نژادهایی که برای تولید مرغ سایز اصلاح نژاد شده اند یا سویه های خاصی که نسبت گوشت به استخوان اصلاح شده دارند که در صورت اوزان پایین لاشه گرم شرایطی مثل لاشه بلدرچین نداشته باشد. یعنی با توجه به تولید اوزان پایین درصد گوشت لاشه به نسبت استخوان قابل قبول و با ذائقه مردم در تضاد نباشد، حتما نیاز است مسوولین و متولیان امر و مکتب تولید مرغ سایز اطلاعات خود را درباره نژادها و سویه های خاص این اهداف به روزرسانی کنند.

با توجه به ذکر موارد فوق به نظر می رسد کسانی که به طبل توخالی مرغ سایز می کوبند شاید تولید کننده  رانت خوارمانند م.ص در قم یا دوست و رفیق گرمابه ای تولیدکننده گان جوجه یکروزه هستند یا شاید تولید کننده یا دوست و رفیق گرمابه ای تولیدکنندگان مواد شستشو و ضدعفونی کننده و امکاناتی که برای هر دوره جوجه ریزی نیاز هست، می باشند و یا شاید هر موضوعی که در این روش تولید زیاد مورد مصرف باشد؟

اگر مرتضی رضایی معاونت امور تولیدات دامی وزارت جهادکشاورزی و همراهانش با اتکا به ضرب المثل “در بیابان لنگه کفش (نژاد مرغ آرین)، نعمت خداست” تصمیم به احیای مجتمع مرغ لاین آرین گرفته اند که چیزی جز این به نظر نمی رسد، آینده این صنعت مشخص است و تکلیف اهالی صنعت و آحاد مردم روشن می باشد، سوال مهم در اینجا این است که رضایی که سال ها در پست معاونت امور تولیدات دامی وزارت جهاد کشاورزی بوده است با فرض این که با توجه به تشریح ویژگی های نژاد جوجه گوشتی آرین این نژاد را به صنعت و مردم تحمیل کرده برای تامین نهاده های مورد نیاز که شامل ۳۷ جز می باشد آیا برنامه مدون و قابل ارایه دارد؟ همان طور که همه به خوبی در جریان هستند حساس ترین بخش مسوولیت وی در مقایسه با مسایل مربوط به تولیدات نشخوارکنندگان، سایر ماکیان و نوغان داری که در مقابل تولیدات طیور وابستگی قابل توجهی به کشورهای دیگر  نداشته اند چه اقداماتی که رنگ استقلال داشته باشد را برای کشور و ملت در دوران مدیریت خود به ارمغان آورده اند؟

به امید خدا این نوشتار ادامه دارد…