نخستین روزنه‌های آفتاب پاییزی که بر پشت‌بام خانه می‌افتد، اهل خانه زنبیل‌های حصیری‌شان را به دست می‌گیرند و راهی باغستان‌هایی می‌شوند که حالا دیگر جز درختانی در خواب رفته چیزی ندارد. اما نسیم سرد پاییز که برگ‌های زرد و سرخ را از این‌سو به آن‌سو می‌کشاند، حالا از زیر برگ‌ها گل‌های سفید و عطرآگین نرگس را بیرون کشیده و پاییز باغستان‌ها را عطرآگین می‌کند.

آری فصل پاییز در خراسان جنوبی با برداشت گل‌های نرگس در کویر هم‌زمان‌شده و این روزها کشاورزان این خطه بعد از برداشت یاقوت و طلای سرخ مشغول برداشت گل‌های سفید نرگس هستند.

کشت گل نرگس در خراسان جنوبی به‌خصوص در شهرستان خوسف این استان از قدمتی چند صدساله برخوردار بوده و امسال نیز بیش از ۳۲ هکتار از اراضی کشاورزی این خطه کویری را به خود اختصاص داده است.

هرچند خراسان جنوبی از نظر میزان تولید گل نرگس در رتبه پنجم کشور قرار دارد اما شرایط آب و هوایی منطقه عطر و بوی نرگس در این سرزمین را منحصربه‌فرد کرده است.

سازگاری بالای این محصول با شرایط آب و هوایی استان، هم‌زمانی برداشت محصول با زمانی که سایر محصولات کشاورزی آب کمتری نیاز دارند، سبب شده که سطح زیر کشت این محصول سال‌به‌سال افزایش یابد بااین‌وجود هنوز هم نرگس کاران این استان در ابتدای راه هستند و مشکلاتی از جمله عدم شارژ چاه‌های کشاورزی در فصل زمستان، نبود بازار فروش مناسب، نبود صنایع تبدیلی و همچنین عدم‌حمایت صندوق‌های بیمه از این محصول، نرگس کاران را با مشکلاتی روبه‌رو کرده است.

جشنواره‌های استانی و رونق بازار

یکی از نرگس کاران خوسف در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه وضعیت این محصول در سطح شهرستان نسبت به سال‌های گذشته بهتر شده است، اظهار کرد: با توجه به برگزاری جشنواره گل نرگس در این شهرستان بازار گل نرگس از وضعیت بهتری برخوردار شده است.

جعفری اضافه کرد: باید این جشنواره در سطح استانی و حتی کشور برگزار شود تا گل نرگس جایگاه خود را در بین سایر گل‌ها به‌خصوص در فصل برداشت پیدا کند.

وی بیان کرد: همچنین امسال شهرداری خوسف با همکاری فرمانداری و جهاد کشاورزی اقدام به خرید گل از کشاورزان کرده است که این امر سبب شده تا حدودی بازار فروش این محصول رونق بگیرد.

این نرگس کار خوسفی با اشاره به برداشت گل نرگس در فصل زمستان و خاموش بودن چاه‌های کشاورزی در این فصل، عنوان کرد: طبق سیاست وزارت نیرو و در راستای مقابله با خشک‌سالی شارژ چاه‌های کشاورزی در زمستان کمتر انجام می‌شود و این امر سبب برخی مشکلات برای نرگس کاران شده است.

جعفری با بیان اینکه در حال حاضر با همکاری جهاد برای برخی از نرگس کارانی که درخواست آب داشته باشند شارژ بیشتر انجام می‌شود، افزود: بااین‌وجود باید نرگس کاران به‌طور کامل شناسایی شوند و موضوع افزایش شارژ چاه‌های کشاورزی برای این بهره‌برداران از طریق ملی دنبال شود.

عطش نرگس زارها

یکی دیگر از نرگس کاران خوسفی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر مهم‌ترین مشکل بهره‌برداران این بخش را کمبود آب عنوان کرد و گفت: به دلیل خشک‌سالی‌های چندین ساله قنات‌های منطقه خشک‌شده و ناچار هستیم بسیاری از زمین‌هایی که از طریق قنات آبیاری می‌شدند را کشت نکنیم.

مهرانگیز سالاری با بیان اینکه در حال حاضر تنها یک باغ از زمین‌های کشاورزی خود را به کشت گل نرگس اختصاص داده‌ایم، بیان کرد: باوجود خرید ۱۰ ساعت آب هنوز هم مشکل کمبود آب داریم.

وی خواستار رفع مشکل آب نرگس کاران و همچنین پرداخت تسهیلات به این افراد برای توسعه سطح زیر کشت شد و گفت: موضع بیمه مزارع گل نرگس یکی دیگر از خواسته‌های کشاورزان برای توسعه کشت این محصول است.

به گفته وی در حال حاضر محصول این باغ به استان‌های اصفهان و مشهد صادر می‌شود.

خوسف قطب تولید گل نرگس استان

یکی دیگر از نرگس کاران خوسفی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: امسال با اختصاص دادن مرکز جمع‌آوری و خریدوفروش گل نرگس تا حدود زیادی مشکل بازار فروش این محصول حل شده است.

غلامرضا حاجی‌آبادی ادامه داد: همچنین تسهیلاتی که طی سال‌های اخیر به برخی از نرگس کاران پرداخت شد سبب دلگرمی، توسعه سطح زیر کشت و بالا بردن کیفیت این محصول شده که نیاز است این کار با جدیت بیشتری دنبال شود.

مدیر جهاد کشاورزی خوسف نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، این شهرستان را قطب تولید گل نرگس در استان عنوان کرد و گفت: در حال حاضر بالغ‌بر ۲۲ هکتار از اراضی این شهرستان به کشت گل نرگس اختصاص دارد.

حسن رضوی با بیان اینکه گل نرگس شهرستان خوسف به لحاظ عطر و بوی خاص آن زبانزد است، عنوان کرد: در راستای شناساندن گل نرگس به مردم و علاقه‌مندان تاکنون تفاهم‌نامه‌های زیادی در خصوص برگزاری جشنواره‌های گل نرگس، تأمین نقدینگی برای تولید گل نرگس و تأمین آب موردنیاز کشاورزان امضا شده است.

مدیر جهاد کشاورزی خوسف از پرداخت شش میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریال تسهیلات به نرگس کاران این شهرستان خبر داد و گفت: این امر سبب شد سطح قابل‌توجهی از اراضی به کشت گل نرگس اختصاص داده شود.

رضوی در خصوص مشکل کمبود آب نرگس کاران شهرستان نیز گفت: طبق تفاهم‌نامه منعقدشده با فرمانداری آب موردنیاز قنات‌هایی که نرگس کاری بیش‌تری داشتند تأمین و این قنوات مرمت و بازسازی شد.

فعالیت‌های تحقیقاتی برای ماندگاری گل نرگس

وی با تأکید بر اینکه کشت این محصول به لحاظ صرفه‌جویی در آب منطقه نیز مقرون‌به‌صرفه است، از شرکت آب منطقه‌ای خواست برای تأمین آب کشاورزان مساعدت کند.

مدیر جهاد کشاورزی خوسف با تأکید بر اینکه باید کارهای تحقیقاتی برای ماندگاری گل نرگس و استفاده بیشتر از عطر و بوی این گل انجام شود، افزود: در این راستا چند کارخانه استحصال عطر برای ماندگار کردن عطر گل نرگس قول همکاری داده‌اند که در این صورت درآمد کشاورزان منطقه افزایش می‌یابد.

رضوی با یبان اینکه گل نرگس در فهرست محصولات صندوق بیمه کشاورزی قرار نگرفته است، بیان داشت: دراین‌ارتباط تاکنون مکاتباتی صورت گرفته ولی نتیجه‌بخش نبوده است.

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر با اشاره به کشت گل نرگس در ۳۲۲ هکتار از اراضی کشاورزی استان، اظهار داشت: از این میزان ۲۸ هکتار بارور و شش هکتار نیز غیر بارور است.

مهدی عصمتی پور بیان کرد: پیش‌بینی می‌شود امسال بالغ‌بر ۱۶.۵ میلیون شاخه گل نرگس از این مزارع برداشت شود که با برداشت این محصولات ۳ میلیارد و ۳۰۰ میلیون تومان عاید نرگس کاران استان می‌شود.

وی با اشاره به رتبه پنجم خراسان جنوبی در تولید گل نرگس، گفت: اگرچه گل نرگس خراسان جنوبی در کشور مقام پنجم را دارد اما از نظر عطر و بوی منحصربه‌فرد جزو رتبه‌های نخست است.

به گفته معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی محصولات این استان علاوه بر مصرف در داخل استان به خراسان رضوی، اصفهان، تهران و زاهدان نیز صادر می‌شود.

افزایش شارژ چاه‌های کشاورزی امکان‌پذیر نیست

عصمتی پور در ارتباط با خاموش بودن چاه‌های کشاورزی در فصل زمستان هم‌زمان با برداشت گل نرگس هم گفت: دو دهه خشک‌سالی در استان سبب افت سفره‌های آب زمینی شده و این امر یکی از سیاست‌های وزارت نیرو برای مقابله با تشدید بحران بی‌آبی در استان است.

وی با بیان اینکه سال گذشته طی تفاهم‌نامه‌ای با شرکت آب منطقه‌ای شارژ چاه‌های کشاورزی برای نرگس کاران انجام شد، افزود: امسال شرکت آب منطقه‌ای این کار را انجام نمی‌دهد و آن را خلاف قانون عنوان می‌کند و باید این موضوع در سطح ملی دنبال شود.

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی خراسان جنوبی اضافه کرد: امسال حتی برای کشت کلزا در استان آبی تخصیص نیافت.

عصمتی پور با تأکید بر اینکه وزارت نیرو نیز توجیهات خود را در این زمینه دارد و قابل‌قبول نیز هست، بیان کرد: طبق قانون سهمیه‌ای برای شارژ هر چاه کشاورزی در نظر گرفته می‌شود و کشاورزان باید این سهمیه را مدیریت کنند تا مشکلی در این زمینه نداشته باشند.

بیمه نرگس زارها در دستور کار است

مدیر صندوق بیمه محصولات کشاورزی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار مهر در ارتباط با بیمه نرگس زارها گفت: این کار از حدود یک سال قبل در دستور کار قرارگرفته و تاکنون مکاتبات زیادی در این زمینه صورت گرفته است.

جواد غنچه با بیان اینکه در حال حاضر چند استان متقاضی بیمه گل نرگس هستند، بیان کرد: برای اجرای بیمه هر محصولی نیاز است که معاونت باغبانی وزارت جهاد کشاورزی آن را به صندوق بیمه اعلام کند.

وی با اشاره به اینکه در حال حاضر بیمه گل نرگس از سوی معاونت باغبانی به صندوق اعلام و در دست اجرا است، افزود: باید عوامل خطرزا برای این محصول شناسایی و بعد از یک سال اجرای آزمایشی آن اجرایی شود.

هرچند خراسان جنوبی در تولید گل نرگس در ابتدای راه قرار دارد اما معرفی و شناساندن محصول منحصربه‌فرد این استان و همچنین رفع موانع موجود بر سر راه نرگس کاران استان می‌تواند نقش بسزایی در توسعه و ترویج کشت این محصول داشته باشد.

منبع گزارش:خبرگزاری مهر