یکی از مهمترین چالش‌ها، عدم هماهنگی بین وزارت نیرو و جهاد کشاورزی است، رشد جمعیت و افزایش مصرف آب باعث تشدید بحران آب در ایران شده است.

به گزارش پارسی پرس به نقل از صبح ایرانیان آنلاین: رشد جمعیت در سال‌های اخیر نیاز به منابع آبی را افزایش داده و در مقابل خشکسالی نیز با آن همسو شده و در نهایت به کاهش آب‌های زیرزمینی و ذخایر آبی در سدها منجر شده، بنابراین برداشت بیش از حد آب‌های سطحی و زیرزمینی از طریق شبکه بزرگی از زیرساخت‌های چاه‌های عمیق، وضعیت آب کشور را به سطح بحرانی رسانده است.

به‌همین‌منظور، دبیرخانه دائمی مدیریت هوشمند آب راه‌اندازی شده و باتوجه به شرایط بحرانی آب در کشور به‌دنبال راه‌حل‌های مناسب از طریق هم‌اندیشی با صاحب‌نظران این حوزه حیاتی در کشور است.

بر همین اساس، اولین کنگره بین‌المللی حکمرانی هوشمند مصرف آب با حضور حکمرانان و ذینفعان حوزه مصرف آب کشور؛ تشکل‌ها و شرکت‌های دانش‌بنیان در سالن همایش‌های بین‌المللی صداوسیما برگزار شد.

امروز جنگ‌ها بر جنگ آب در دنیا متمرکز است

مشاور اقتصادی رهبر معظم انقلاب در اولین کنگره بین‌المللی حکمرانی هوشمند مصرف آب با اشاره به موضوع حیاتی آب و بهره‌وری تاکید کرد: امروز جنگ‌ها بر جنگ آب در دنیا متمرکز است، چون آب منبع محدودی است که نحوه استفاده از آن برای کشورها بسیار تعیین‌کننده است.

همچنین، در رابطه با جمعیت و سرانه آب تجدیدپذیر؛ هم به جمعیت ما اضافه شده و هم نحوه استفاده از آب و بهره‌برداری از آن تغییر کرده است، به‌گونه‌ای که ما از حدود سال ۱۳۳۰ که ۶هزار و ۸۵۸ متر مکعب سرانه آب داشته‌ایم، به زیر هزار و ۷۰۰ مترمکعب سرانه آب رسیده‌ایم.

آقامحمدی در ادامه افزود: براساس آنچه شاخص‌ها می‌گویند وقتی ما به شاخص آب تجدیدپذیر کمتر از هزار و ۷۰۰ مترمکعب می‌رسیم، در مرحله تنش قرار می‌گیریم و اگر به کمتر از هزار مترمکعب برسیم، دیگر به مرحله بحرانی رسیده‌ایم. بنابراین، ما در یک مرحله تعیین‌کننده‌ای از زمان برای مصرف آب قرار داریم.

باتوجه به توسعه کشور و ضرورت سرعت توسعه، اگر نتوانیم مسئله آب را مدیریت کنیم و حکمرانی آب انجام دهیم؛ به‌معنای همه قاعده‌گذاری‌ها،یعنی همه قواعدی که چه در بخش خصوصی و چه دولتی و چه حاکمیت منسجم باشد، با مشکلات جدی در این حوزه مواجه می‌شویم و امکان اینکه بتوانیم برنامه‌های خود را جلو ببریم، نخواهیم داشت.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با هشدار کاهش شدید آب‌های زیرزمینی اظهار کرد: از طرفی، درباره منابع آب تجدیدپذیر کشور به‌دلیل اینکه از آب‌های زیرزمینی استفاده‌های بالایی انجام گرفته، اکنون با کاهش شدید آب مواجه شده است که در این صورت دشت‌ها فرو می‌ریزند و امکان کار کشاورزی از بین می‌رود.

آقا محمدی با تاکید بر اهمیت زیرساخت‌های اقتصاد آب در کشور گفت: عدم‌تعادل بین منابع و مصارف آب کشور وجود دارد. براساس آمار وزارت نیرو، مصرف آب کشاورزی ۸۲ میلیارد مترمکعب است، البته وزارت جهاد کشاورزی حرف دیگری در این زمینه دارد که باید در زمینه آن تحقیق شود. کل اراضی زیرکشت ما ۱۷.۷ میلیون هکتار است که ۸.۳ آن اراضی آبی و ۵.۹ اراضی دیم و نحوه برداشت از اراضی دیم مسئله‌ای است که تاکنون مغفول مانده است.

اراضی آبی هم بازده محصولی دارد و الگوی کشت در آن مطرح است.

بهره‌برداری از منابع آبی دشت‌ها

وی با بیان اینکه باید به بهره‌برداری از دشت‌ها تمرکز کنیم، ادامه داد: ۶۰۹ دشت در کشور داریم که تمام آنها کم‌آب نیستند، حدود ۲۰۰ دشت داریم که آب خوبی دارند، اما از آنها بهره‌برداری مناسب نمی‌شود و هر دشتی حکم مربوط به خود را داراست؛ این موضوع بستگی به جمعیت و میزان بهره‌برداری از آن دارد.

استفاده از این دشت‌ها یک موضوع اساسی در اقتصاد کشور است. بنابراین، هر شیوه‌ای از حکمرانی آب را که بخواهیم اجرا کنیم، نیازمند این است که بدانیم چه تاثیری بر زندگی طرف مقابل دارد، بنابراین نباید زندگی‌ها خراب شود، چون قرار است برای آینده آنها خوب باشد، در این صورت مقاومت در برابر آن به‌وجود می‌آید و قابل‌اجرا نخواهد بود.

چالش‌های مدیریت آب

مشاور اقتصادی رهبر معظم انقلاب با اشاره به چالش‌های موجود کشور در حوزه مدیریت آب تصریح کرد: یکی از این چالش‌ها، نبود هماهنگی بین وزارت نیرو و جهاد کشاورزی است که در حوضه آبخیزداری با هم چالش دارند و دوگانه بودن حاکمیت در این موضوع باید حل‌وفصل شود. همچنین، قوانین و مقررات نامناسب آب‌های زیرزمینی که از سال ۴۷ شروع شده و به‌تدریج قوانینی برای آن گذاشته شده، دارای مشکلاتی است که باید برطرف شوند.

اقتصاد آب به‌عنوان یک سرمایه

وی افزود: مسئله اقتصاد آب از دیگر مسائلی است که به‌عنوان یک سرمایه وقتی مصرف می‌شود، باید میزان بهره‌وری، تعرفه و بازده بودن آن را بدانیم. چنانچه قیمت‌ها، نظامات و درآمدها در این زمینه باید مشخص شوند.

متوسط جهانی بهره‌وری فیزیکی آب کشاورزی ۲.۵ کیلوگرم مترمکعب، اما این رقم در ایران ۱.۳۹ است؛ بنابراین جای کار گسترده‌ای در این حوزه وجود دارد.

مصرف صیانتی آب کشور