او مدرک کارشناسی‌اش را از کالج کارلتون و بعدها نیز دکترای تخصصی‌اش را در اقتصاد از دانشگاه استنفورد گرفت. داونز تاکنون به عنوان مشاور برای شمار زیادی از بزرگ‌ترین شرکت‌های آمریکا و موسسات عمومی، فعالیت کرده است. گروه مسکن و توسعه شهری و کاخ سفید از این جمله هستند. در سال 1967، رئیس‌جمهور لیندون بی جانسون، او را وارد کمیته ملی مسائل شهری کرد و در سال 1989 نیز دبیر گروه مسکن و توسعه شهری، جک کِمپ، او را وارد «کمیسیون مشاوره‌ای درباره موانع قانونی مسکن مقرون به صرفه» کرد. داونز پدیدآور یا کمک پدیدآور 24 کتاب و بیش از 500 مقاله است. تاثیرگذارترین کتاب‌هایش «نظریه اقتصادی دموکراسی» در سال 1957 و «درون بوروکراسی» در سال 1967 است که به طور گسترده‌ای ترجمه شده‌اند و هر دو به عنوان کارهایی با تاثیرات عمده در زمینه مکتب انتخاب عمومی در اقتصاد سیاسی به حساب می‌آیند. بعدها، داونز دغدغه کار در زمینه سیاستگذاری مسکن را پیدا کرد و به نوشتن در مورد کنترل رانت و مقرون به صرفه بودن مسکن روی آورد. اثرش تحت عنوان «انقلاب در مالیه املاک و مستغلات» در سال 1985، رکودی بلندمدت در بخش مسکن و افزایش قیمت‌های آن را پیش‌بینی کرد. اخیراً داونز تمرکز خود را معطوف به اقتصاد حمل و نقل کرده است. کتاب او تحت عنوان «گیر‌افتاده در ترافیک» به ارائه جزییاتی در زمینه ضررهای اقتصادی ازدحام ترافیک پرداخته و پیشنهاد «قیمت‌گذاری جاده» را به عنوان تنها راهکار موثر برای کاهش ترافیک مطرح کرده است. این کتاب از سوی مهندسان ترافیک به خاطر پافشاری بر پوچی محاسباتی که به منظور رهایی از ازدحام انجام می‌شوند، محکوم شده است. با این حال، با توجه به ثابت شدن پیش‌بینی‌های غم‌انگیز او در رابطه با ازدحام، داونز دومین نسخه از کتابش را تحت عنوان «همچنان گیر‌افتاده در ترافیک» در سال 2004 میلادی منتشر کرد. به نظر می‌رسد فرآیند اجرای توصیه‌های داونز شروع شده است. بزرگراه‌های آمریکا و شهرهایی همچون سنگاپور، لندن، استکهلم، والتا، مالتا و میلان پذیرای توصیه‌های او بوده‌اند. او از سال 1977 به عنوان عضو ارشد در موسسه بروکینگز در واشنگتن دی سی حضور دارد.