این اعتقاد کسی است که سال‌ها در این صنعت فعالیت کرده وجوانان را هم تشویق می‌کند برای کارآفرینی این حوزه را انتخاب کنند .

دنياي مدرن به اندازه كافي مواد اوليه مصرف كرده است و مدت‌هاست كه دوستداران محيط زيست فرياد مي‌زنند نبايد بيش از اين از طبيعت و منابع رو به پايان آن مصرف كرد. ‌آن‌ها البته در برابر اين درخواست خود پيشنهادهايي هم دارند. بازيافت مواد مصرف‌شده زندگي روزمره يكي از اين راه‌حل‌هايي است كه علاوه بر منافع زيست محيطي، اين روزها براي خيلي‌ها تبديل به كسب و كار پردرآمدي هم شده است. بازگرداندن پسماندهاي شهري و مهندسي مواد زائد نه تنها از اتلاف سرمایه‌هاي ملی هر كشوري جلوگيري خواهد كرد بلكه در تحقق توسعه پايدار هم نقش موثري خواهد داشت. از اين رو صنايع بازيافت در تحقق اين مهم جايگاه ويژه‌اي در اقتصاد كشور داشته و مي‌تواند موجب تعريف و راه‌اندازي كسب و كارهاي خرد متنوعي در اين حوزه شود. در این رابطه با حمیدرضا ملکی، دبیرکل اتحادیه صنایع بازیافت ایران به گفت‌و‌گو پرداختیم که اعتقاد دارد توان اشتغال‌زايي‌ اين صنعت مي‌تواند مضربي از حجم كل توليد و واردات باشد. 

جناب ملکی صنعت بازیافت در همه جاي دنیا جزء صنايع باصرفه محسوب مي‌شود، وضعيت اين صنعت در ايران چگونه است؟ 

واقعيت اين است كه صنعت بازيافت در حال حاضر با مشكلاتي روبه‌روست. اين مشکلات از یک سو به تحریم‌هایی که بر کشور تحميل‌ شده، برمی‌گردد و از سوی دیگر اینکه وضعیت صنعت کشور در کل با مشکلاتی روبه‌رو است. مشکل اصلي این است که برای مدیریت پسماند کشور قوانین خوبی تصویب شده اما این قوانین به عنوان یک نسخه کتاب در طاقچه ادارات قرار داده شده و اجرا نمی‌شود. این قوانین بسیار خوب هستند و ساعت‌ها وقت مجلس و کشور گرفته شده است تا این قوانین تصویب شده‌اند اما متاسفانه اجرايي نمي‌شوند. یکی دیگر از چالش‌هاي جدي اين هم است که هیچ گونه آماری از صنعت بازیافت وجود ندارد. در حوزه بازیافت نزدیک به ۵۰۰ هزار نفر با توجه به گروه‌های مختلف مشغول به کار هستند ولی این آمار توسط خود اتحاديه استخراج شده و سازمان صنایع هیچ‌گونه آماری در این زمینه ندارد. 

پس یک مشکل اجرا نشدن قوانین است و مشکل دیگر نبود حمایت جدی از این صنعت است؛ اما اين تقريبا شرايطي است كه براي همه صنايع وجود دارد. 

بحث صنعت نیاز به ثبات دارد و ثبات اقتصادی باعث شکوفایی صنعت می‌شود. امروز که با چالش‌هایی مثل ارز و اجرا نشدن قانون روبه‌رو هستیم می‌بینیم که بی‌ثباتی بسیار زیاد است و تاثیر بسیاری بر صنعت گذاشته است. یکی دیگر از مشکلات ما بحث مالیاتی است که از صنعت بازیافت دریافت می‌کنند. در دنیا نه تنها از صنعت بازیافت مالیات دریافت نمی‌کنند بلکه بودجه‌های مختلفی هم به آن تخصیص داده می‌شود. در این زمینه با صنعت بازیافت مانند صنایع دیگر برخورد می‌شود این در حالی است که یک صنعت نياز به حمايت ويژه دارد چرا كه يك صنعت جوان است. 

ضرورت‌هاي اين حمايت چيست؟ 

ضرورت‌هاي محيط‌زيستي دارد. براي مثال بازيافت لاستیک در کشور ما توجیه اقتصادی ندارد، اما يك كار بسيار ضروري است. باید حمایت شود اما دولت این حمایت را انجام نمی‌دهد. از طرف دیگر باید در زمینه‌های دیگر هزینه‌های بسیاری انجام بدهد. ‌سالانه چندین میلیون لاستیک در کشور تولید می‌شود، آیا برای بازیافت آنها فکری شده است؟ اگر بازیافت لاستیک‌ها به درستی مدیریت نشود چه اتفاقی می‌افتد؟ در حال حاضر این لاستیک‌ها بعد از جمع‌آوری، آتش زده می‌شود و به محیط زیست آسیب می‌رسانند. برای مدیریت این مشکل نیاز به بیش از ۱۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری است با تامین این هزینه لاستیک به درستی بازیافت شده و به چرخه تولید باز می‌گردد. بنابراين بسیار مهم است که در حوزه‌های اقتصادی، اجتماعی و محیط زیست نخست قانون را به درستی تدوین و بعد به خوبی اجرا کنیم. 

تا چه اندازه میان بازیافت و کارآفرینی رابطه وجود دارد؟ این حوزه تا چه اندازه می‌تواند به ایجاد اشتغال میان جوانان بپردازد؟ 

بر اساس قانون مدیریت پسماند هر کالایی که تولید یا وارد می‌شود باید بازیافت گردد پس به همان اندازه که در هر کارخانه یا شرکت وارداتی کشور اشتغال ایجاد می‌شود در صنعت بازیافت نیز فرصت اشتغال وجود دارد. موضوع مهمتر این که برای ایجاد یک شغل در سایر صنایع، باید دولت یا بخش خصوصی هزینه زیادی انجام دهد، در صورتی که در صنعت بازیافت، با سرمایه‌گذاری بسیار پایین‌تر می‌توان اشتغال پایدار ایجاد کند. 

صنعت بازیافت ما در قیاس با سایر صنایع، پیشرفت قابل توجهی داشته زیرا متخصصان و علاقمندان زیادی در این حوزه به فعالیت پرداخته‌اند، اما متاسفانه به دلیل ضعف ارتباط با دستگاه‌های دیگر، دچار نواقصی شده است. صنعتگران در اجرايي نشدن قوانین مقصر نیستند بلکه این امر ناشی از کوتاهی مدیران اجرایی کشور است. قانونی برای مدیریت پسماند نوشته شده اما به اجرا در نیامده است. 

این مسائل و مشکلات چگونه قابل‌حل خواهند
بود و رفع آن‌ها چه مزيت‌هايي خواهد داشت؟ 

قطعا اين مشكلات قابل‌حل هستند. اما برای حل این مشکلات باید همفکری صورت گیرد. همانطور که توانستیم قانونی که موجود نبوده را تدوین کنیم و در مجلس به تصویب برسانیم، در اجرا نیز قادر هستيم همت كرده و به بهترين نحو عمل كنيم. اگر بازیافت در کشور بر اساس قوانین مدون اجرا شود بسیاری از هزینه‌هایی که برای مسائل پزشکی و درمان می‌پردازیم لازم نخواهد بود. پیشگیری بهتر از درمان است و هزینه کمتری دارد! برای درمان سرطان، شاید میلیاردها تومان هزینه شود و در نهایت نیز قابل درمان نخواهد بود اما برای پیشگری از آن می‌توان با یک میلیون تومان از بروز این مشکل جلو‎گیری کرد. 

ورود به صنعت بازيافت به چه پيش‌شرط‌هايي نياز دارد؟ 

یکی از حوزه‌هایی که با سرمایه کم می‌توان در آن به فعالیت پرداخت حوزه صنعت بازیافت است. این بخش می‌تواند به ایجاد اشتغال کمک کند. در حوزه‌های دیگر عنوان شده که براي هر اشتغال باید بیش از ۱۰۰ میلیون سرمایه‌گذاری صورت بگیرد این در حالی است که در صنعت بازیافت با یک سوم این پول می‌توان شغل ایجاد کرد. خصوصیت دیگر آن این است که از رشته‌ها و سطوح مختلف می‌تواند به جذب افراد 

بپردازد. از سوی دیگر در کشور ما حداقل در كلام اهمیت زیادی به محیط زیست می‌دهند اما در عمل، کار چندانی صورت نمی‌گیرد. در سایر کشورها مدیریت واحد شهری اجرا می‌شود اما متاسفانه تاکنون درکشورمان این امر صورت نگرفته است. بهتر است مدیریت واحد پسماند را در کشور اجرایی کنیم. 

اگر میان شهرداری، سازمان محیط زیست و اتحادیه صنعت بازیافت یک مدیریت واحد ایجاد شود می‌توان مدیریت واحدی برای تدوین و اجرای قوانین و بررسی مسائل و مشکلات تدوین کرد با این روش آهنگ پیشرفت در امر توسعه پایدار خیلی سریعتر می‌شود. 

سالی چند میلیون کتاب به چاپ می‌رسد؟ در کدام مدرسه آموزش داده‌ایم که کتاب درسی باید بازیافت شود؟ با یک تن کاغذ بازیافتی، ۵ شغل به وجود می‌آید. در طول سال، چقدر کتاب در سطل‌های زباله ریخته می‌شود و چه اندازه هزینه برای شهرداری دارد؟ چه کسی باید در این زمینه کار کند؟ بهتر است برای اجرای قانون مدیریت پسماند در کشور فرهنگ‌سازی انجام شود. بعد از آن می‌توان هر چه که در کشور تولید می شود را بازیافت کرد. همه این خود یک شغل است که نیازمند به کشف و پیدا شدن 

هستند. 

در زمینه بازیافت آیا جذابیت سرمایه‌گذاری آنقدر هست که افراد بدون حمایت‌های قانونی، علاقه‌مند به چنین کاری شوند؟ 

ثبات اقتصادی کشور خیلی مهم است. این موضوع برای سرمایه‎گذاری در هر حوزه‌ای، به خصوص بازیافت خیلی اهمیت دارد. به عنوان مثال، بازیافت خودرو، صرفه اقتصادی دارد اما اگر سرمایه‌گذار بداند در طول ماه چند خودرو داخل کارگاهش می‌آید، می‌تواند برنامه‌ریزی کند. این موضوع دست سرمایه‌گذار نیست بلکه دست دولت است. در زمینه‌های دیگر مانند بازیافت کاغذ نیز همینطور! نیازی به تشویق یا حمایت آنچنانی دولت ندارد ولی ثبات اقتصادی می‌خواهد.

منبع:بیز  نیوز