صنعت ماکارونی قربانی قیمتگذاری دستوری شد، توقف دو ساله اصلاح قیمت گندم و آرد و جلوگیری از افزایش پلکانی قیمت تمام شده ماکارونی باعث شد تا این صنعت قربانی قیمتگذاری دستوری شود.

به گزارش پایگاه خبری پارسی پرس به نقل از صنعت‌صنف، از دهم اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱ قیمت آرد صنف‌ و صنعت آزاد شد و از این تاریخ مصرف‌کنندگان این نوع آرد باید آن را به قیمت ۱۶ هزار و ۹۰۰ تومان از شرکت بازرگانی دولتی ایران خریداری کنند. به‌دنبال این افزایش قیمت گندم و آرد، قیمت ماکارونی نیز تا سه برابر افزایش پیدا کرد و گران شد.

برای بررسی جزییات این رویداد، با رسول مژده‌شفق، مشاور عالی و عضو انجمن صنفی کارفرمایان کارخانجات ماکارونی ایران به گفت‌وگو نشستیم.

مژده‌شفق با انتقاد از تأخیر دوساله دولت‌ در اصلاح قیمت گندم و آرد و تعیین دستوری قیمت کالاها، آن را عامل اصلی نابسامانی در بازار و افزایش ۴۳۰درصدی قیمت گندم و افزایش ۳۰۰درصدی قیمت ماکارونی دانست.

بخش نخست این گفت‌وگو را در ادامه می‌خوانید.

سهم صنعت ماکارونی از ارز ۴۲۰۰ تومان چقدر است؟
صفر. مستندات آن هم وجود دارد. دارند صنعت ماکارونی را قربانی می‌کنند. مستندات و مکاتباتی که در دو سال گذشته با مجلس، دولت، وزارت صمت و وزارت جهاد کشاورزی داشتیم موجود است.

قیمت گندم و آرد چند درصد افزایش پیدا کرده است؟ 

متأسفانه در دو سال گذشته یعنی از سال ۱۳۹۹ اتفاق بدی افتاد؛ هم در دولت قبل و هم در دولت فعلی که به‌رغم داشتن تکلیف قانونی(بودجه) مبنی بر اینکه باید آرد صنف و صنعت را به قیمت تمام شده، عرضه می‌کردند و نباید هیچگونه یارانه‌ای به آرد صنف و صنعت می‌دادند ولی به‌دلایلی که در پایان دولت قبل نمی‌خواستند قیمت‌ها را افزایش دهند، قیمت‌ها را دستوری پایین نگه داشتند و دولت جدید هم که آمد تا خواست بر مسائل اشراف پیدا کند یکسال گذشته و در این مدت نیز همچنان گندم را به قیمت سال ۹۹ عرضه کردند.

یعنی کیلویی چند؟

دولت گندم را در سال ۹۹ به قیمت کیلویی ۲۵۰۰ تومان می‌خرید و به قیمت تمام شده کیلویی ۲۷۰۰ تومان بدون یارانه به تولیدکنندگان ماکارونی می‌فروخت و در سال ۱۴۰۰ هم این رویه ادامه پیدا کرد (کیلویی۲۷۰۰ تومان). در حالیکه در سال ۱۴۰۰ دولت گندم را کیلویی ۵ هزار تومان می‌خرید و ۵۵۰۰ تومان قیمت تمام شده آن بود. یعنی گندم را صد درصد ارزان‌تر به صنف و صنعت داد.

صنف و صنعتی که می‌فرمایید شامل چه تولیداتی است؟

صنف و صنعت که می‌گوییم فقط ماکارونی نیست. اکنون یکی از اشکالاتی که وجود دارد این است که تمام بار ناشی از افزایش قیمت صنف و صنعت را صنعت ماکارونی پاسخگو شده است در حالیکه شیرینی، شکلات، کیک، قنادی، بیسکوییت و خیلی از صنایع وابسته به آرد صنعتی در این زمینه سهیم هستند.

پس در سال ۱۴۰۰ توزیع گندم ۲۷۰۰ تومانی ادامه پیدا کرد؟

در این دو سال به اعتراف وزارت جهاد کشاورزی، تولیدکنندگان ماکارونی گندم دوروم که مخصوص تولید ماکارونی است را گرانتر از قیمت خرید تضمینی یعنی کیلویی ۵۴۰۰ تا ۵۵۰۰ تومان از کشاورز به صورت نقدی خریداری و تلاش کردند تا گندم بهتری را بخرند.

همان زمان به تولیدکنندگان ماکارونی اعلام شد اگر گندم را به قیمت آزاد خریدید دیگر قیمت محصول شما(ماکارونی) به صورت دستوری تعیین نمی‌شود و می‌توانید آن را به قیمت تمام شده عرضه کنید. متأسفانه وقتی کارخانجات، گندم را به قیمت آزاد خریدند، به‌رغم هماهنگی با دولت که نباید دیگر گندم یارانه‌ای توزیع کند اما توزیع آن را ادامه داد در حالیکه کارخانجات ماکارونی، گندم را به کیلویی ۵۵۰۰ تا ۶۰۰۰ تومان خریده بودند.

کارخانجات ماکارونی اعلام کردند گندم دولتی نمی‌خواهیم چون رانت دارد و فسادزاست و محصولات خود را با قیمت تمام شده کیلویی ۱۳ هزار تومان تولید کردند و فروختند اما پس از ۴، ۵ ماه خیلی از کارخانجات دیدند که با تداوم توزیع گندم دولتی در بازار، محصول نهایی دچار دوگانگی قیمت می‌شود بنابراین از مهرماه ۱۴۰۰ به ناچار اقدام به خرید گندم دولتی کردند. در سال ۱۴۰۰ به‌رغم افزایش دستمزد و هزینه‌های حمل‌ونقل، بسته‌بندی، لوازم و … نتوانستیم قیمت ماکارونی را افزایش دهیم و همچنان به قیمت سال ۹۹ عرضه کردیم که تا هفته گذشته هم ادامه داشت و هر بسته ماکارونی ۷۰۰ گرمی به قیمت ۸۶۰۰ تومان فروخته می‌شد.

تأکید شما بر این است که تولیدکنندگان ماکارونی هشدارهای لازم را به دولت دادند اما نادیده گرفته شد؟

ما همه این موارد را از همان زمان که قیمت گندم به صورت دستوری ۲۷۰۰ تومان تعیین شد، پیش‌بینی کرده بودیم. دولت برای سال زراعی ۱۴۰۱ ابتدا اعلام کرد گندم را کیلویی ۷ هزار تومان، بعد ۹ هزار تومان و پس از تصویب و ابلاغ بودجه اعلام کرد کیلویی ۱۱۵۰۰ تومان می‌خرد. اکنون در نظر بگیرید مابه‌التفاوت گندم کیلویی ۲۷۰۰ تومان تا ۱۱۵۰۰ تومان چقدر است و در این شرایط دولت قیمت گندم را آزاد کرده است.

این مابه‌التفاوت چقدر است؟

گندم یکی از پارامترهای اصلی قیمت تمام شده ماکارونی است که در سال ۹۹ نزدیک به ۶۰درصد و اکنون نزدیک به ۸۰ درصد در قیمت تمام شده ماکارونی تأثیرگذار است. در حال حاضر با آزادسازی قیمت، قیمت گندم حدود ۴۳۰ درصد برای مصرف صنف و صنعت افزایش پیدا کرد اما ۳۰۰ درصد افزایش قیمت گندم در قیمت ماکارونی اعمال شد. با این افزایش قیمت سهم اثر گندم در قیمت تمام شده ماکارونی نزدیک به ۸۰ درصد شده است. حالا به این افزایش قیمت گندم، دو سال هزینه‌های بسته‌بندی، حمل‌ونقل و هزینه‌های سربار دیگر را اضافه کنید که باعث شد تولیدکنندگان ماکارونی دچار تنگنا شوند.

در بهمن و اسفندماه ۱۴۰۰ شرکت بازرگانی دولتی ایران سهمیه گندم کارخانجات را توزیع و پول آن را نقدی دریافت کرد. ولی در اواخر فروردین‌ماه امسال وقتی کارخانجات برای دریافت مابقی مطالبات گندم خود مراجعه کردند شرکت اعلام کرد که قیمت گندم صنف و صنعت کیلویی ۱۲هزار تومان تعیین شده و جلوی توزیع سهمیه‌ها را گرفت و گفت باید مابه‌التفاوت قیمت گندم را پرداخت کنید و آن را تحویل بگیرید.

دولت بدون اطلاع قبلی با صنف و صنعت چنین افزایش قیمتی را انجام داد؟

گفتیم اگر قرار باشد گندم را کیلویی ۱۲ هزار تومان بخریم دیگر نمی‌توانیم ماکارونی را به قیمت سال ۹۹ بفروشیم و تولید نزدیک به ۴۰ روز متوقف شد. اگر کالایی هم در بازار توزیع شده مربوط به تولیدات قبل است.

تولیدکنندگان ماکارونی چه کردند؟

اگرچه ماکارونی جزء کالاهای تعیین قیمت دستوری ستاد تنظیم بازار نیست اما باتوجه به افزایش قیمت گندم و آرد و افزایش قیمت تمام شده ماکارونی، آنالیز و محاسبات قیمت ماکارونی را برای سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان ارسال کردیم.

مبنای محاسبه قیمت تمام شده مربوط به چه زمان است؟

در فروردین ۱۴۰۱، قیمت‌ها را استحصال و هفته گذشته با سازمان حمایت جلسه داشتیم و به یک جمع‌بندی و جدول قیمتی رسیدیم. جدول قیمت برای ستاد تنظیم بازار ارسال شد اما ستاد به صورت دستوری، درصدی از قیمت تمام شده را برای کارخانجات ماکارونی کاهش داد؛ یعنی سود تولید کارخانجات که طبق ضوابط می‌تواند ۱۷ درصد باشد را کم کرد تا به‌زعم ایشان قیمت ماکارونی افزایش پیدا نکند.

اگرچه در این دو سال مدام درخواست کردیم قیمت گندم و به‌دنبال آن قیمت محصول نهایی، پلکانی افزایش پیدا کند و اصلاح شود اما این کار انجام نشد و اکنون افزایش یکباره قیمت گندم از ۲۷۰۰ تومان به ۱۲هزار تومان وحشتناک است. در گذشته گندم کیلویی ۲۷۰۰ تومان و قیمت آرد آن کیلویی ۴۷۰۰ تومان بود و اکنون که گندم کیلویی ۱۲هزار تومان است قیمت آرد، ۱۶هزار و ۹۰۰ تومان شده که آرد ۲۷درصد سبوس‌گیری شده مخصوص ماکارونی است.

قیمت‌های جدید ماکارونی چه زمان ابلاغ شد؟

نامه سازمان حمایت روز یکشنبه ۱۱ اردیبهشت ابلاغ شد. جدول قیمتی اعلام شده، قیمت نهایی ستاد تنظیم بازار است که به سازمان حمایت ابلاغ کرده است. بر این اساس هر بسته ماکارونی رشته‌ای ساده ۵۰۰گرمی از ۶۳۰۰ تومان به ۱۷هزار تومان، بسته ۷۰۰ گرمی از ۸۶۰۰ تومان به ۲۴هزار تومان و بسته یک کیلویی از ۱۲هزار و ۵۰۰ تومان به ۳۴ هزار تومان افزایش پیدا کرد. یعنی کمتر از ۳۰۰درصد گران شده است.

قیمت‌های مصوب با محاسبات انجمن تا چه اندازه نزدیک است؟

آنالیز اسناد انجمن به سازمان حمایت این بود که گفتیم آخرین باری که مجوز افزایش قیمت داده شد در سال ۹۹ در مقایسه با سال ۱۴۰۱، قیمت سلفون، کارتن، بسته‌بندی، دستمزد، حمل‌ونقل و … چند برابر شده است. 

بارها گفتیم ما به‌دنبال افزایش قیمت نیستیم چراکه در بازار تأثیرگذار است اما با افزایش هزینه‌های تولید به ناچار باید قیمت محصول هم افزایش پیدا می‌کرد. قیمت‌های اعلامی جدید هم دستوری است و صنعت با دولت برای اصلاح ساختار گندم، آرد و نان که بیشترین فساد را دارد، همراهی کرد. همچنین برای اینکه مشکلی برای مردم پیش نیاید، پذیرفت که تولید با این قیمت‌ها ادامه پیدا کند اما دولت شفاهی قول داده است که در آینده نزدیک دوباره قیمت‌ها را بررسی و اصلاح کند.

کارخانجات ماکارونی قبلا ۱۰۰ تن گندم را بالغ‌بر ۲میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان می‌خریدند اما اکنون ۱۲ میلیارد تومان.

بنابراین در حال حاضر مشکل اصلی کارخانجات، سرمایه در گردش و نقدینگی است.

یکی از خواسته‌های کارخانجات این است حالا که به قیمت دستوری دولت تمکین کرده‌اند شرکت بازرگانی دولتی هم به مدت سه ماه گندم را به صورت اعتباری در اختیار آنها قرار دهد تا بتوانند تولید کنند و چرخه تولید، اشتغال و توزیع دچار مشکل نشود.