خروج شوراها از ریل هدف گذاری‌ها، یک کارشناس مدیریت حوزه شهری و شوراها با انتقاد از بی‌ توجهی به جوانان و نخبگان در شوراهای شهرها گفت: متاسفانه در حال حاضر میزان جوان‌گرایی، نخبه‌گرایی و حضور افراد متخصص و متعهد در سطح کرسی‌‌های شوراهای شهر در سراسر کشور شاید به ۱۰ تا ۲۰ درصد می‌رسد.

پارسی پرس، الهام صادقی: محمد امامی کورنده در رابطه با نقش جوانگرایی اعضای شورای شهرها در اداره آنها اظهار کرد: ابتدا باید نگاهی به گذشته و تاریخچه تاسیس شوراهای اسلامی، علت و عوامل پیدایش آنها و چرایی اینکه در کشور این نیاز احساس شد داشته باشیم.

خروج شوراها از ریل هدف گذاری‌ها

وی در ادامه بیان کرد: حدود ۲۰ سال است که‌این شوراها در شهرهای مختلف کشورمان فعالیت دارند که البته مدت مذکور در برخی از مناطق بیشتر و در برخی دیگر کمتر است. براین اساس اهداف و برنامه‌های آنها طبق قانون اصلی شوراها تعریف شده است، با این وجود متاسفانه در دو دهه گذشته از ریل اصلی اهداف خود خارج شده است.

این کارشناس مسائل فرهنگ و رسانه با اشاره به‌اینکه در روند توسعه جوامع مختلف به طور عادی شاهد هستیم یکسری بی نظمی‌ها، مسائل و مشکلات مدنی و فرهنگی در شهرها به وجود می‌آید، تصریح کرد: مسئولیت حل آنها غالبا برعهده افرادی است که در حوزه مذکور و فضای فرهنگی و اجتماعی شهر فعالیت دارند. همچنین تبادلات اطلاعات با مردم و رفع مشکلات آنها به صورت گسترده و ترجیحاً در فضای شوراهای شهر صورت می‌گیرد.

به نوعی می‌‌توان گفت فضایی جدا از سیاست ورزی و اهداف سیاسی می‌تواند در کار باشد. چراکه اصولا اداره شهرها در حوزه شوراها بر پایه حضور مردمی و توجه به مباحث فرهنگی اجتماعی بوده و علاوه بر این با رویکرد توجه به کارکردهای اجتماعی در سطح شهرها پیش بینی شده است.

گلایه از برخی رفتارهای خودخواهانه

امامی کورنده در ادامه اظهار کرد: پایه و اساس، به ‌عبارتی ریشه تشکیل شوراها در حقیقت به فرهنگ و سیستم اروپایی باز می‌گردد، زیرا که با مروری بر تاریخ اداره شهرها در کشورهای توسعه یافته متوجه می‌شویم، استفاده از افرادی در نقش اعضای شورای شهرها یا به عبارتی گرداننده شهرهای مختلف در این قبیل کشورها رواج داشته که با تدابیر اندیشیده شده و با توجه به قوانین این ایده برای بهبود عملکرد شهرها بومی سازی شده است.

وی ادامه داد: البته در این مقوله توجه به مباحث مربوط به الزامات و قوانین کشور مدنظر قرار گرفته، ضمن اینکه تعاریف در این حوزه بر پایه ارزش‌ها و فرهنگ ایرانی و اسلامی است.

هرچند در مواردی شاهد هستیم که در برخی دوره‌ها متاسفانه بسیاری از ارزش‌های فرهنگی  و اصول قانونی که حدود وظایف این شوراها را در بر می‌گیرد، از سوی برخی از افراد مورد بی توجهی قرار گرفته است، همچنین مباحث اصولی جامعه مدنی و اینکه نمایندگان مردم در شوراهای شهر باید از دل مردم باشند؛ به دلایل متعدد چندان مدنظر نبوده، آنچه که آسیب‌‌ها و معضلاتی را با خود به همراه داشته است، روندی که در  قالب رانت خواری، تبانی یاد فساد گسترده در برخی موارد شاهد آن بوده‌ایم.

این کارشناس مدیریت حوزه شهری و شوراها در ادامه با بیان اینکه به‌این ترتیب برخی رفتارهای خودخواهانه و سهم خواهی‌های غیرقانونی، همچنین رانت فرهنگی و اجتماعی در سیستم مدیریت شهری در شوراهای شهرها ایجاد شده که آسیب جدی به اعتماد شهروندان به‌این افراد و تشکیلات مدیریت شهری وارد کرده است، تصریح کرد: در حقیقت عنوان «اسلامی بودن» و «شورایی بودن» در سیستم فعالیت و عملکرد شورای اسلامی شهرها دچار آسیب جدی و به مرور کمرنگ تر شده است.

ضرورت توجه و رفع آسیب‌ها

امامی کورنده افزود: براین اساس در دوره پیش روی انتخابات شوراهای اسلامی شهرها باید به‌این آسیب‌ها حساس تر از گذشته نگاه شود، تا در آینده دوباره شاهد بروز آنها نباشیم. براین اساس باید تاکید داشت که توجه به‌این قبیل معضلات و رفع آن باید یکی از اهداف مهم در انتخاب اعضای شوراهای اسلامی شهرها در این دوره باشد.

مدیر روابط عمومی انجمن تخصصی مدیریت استراتژیک ایران در پاسخ به‌اینکه جوان‌گرایی و نخبه‌گرایی در اداره شهرها و در ترکیب اعضای شوراهای شهرها چه جایگاهی باید داشته باشد؟ نیز بیان کرد: یکی از آسیب‌های جدی در این زمینه‌این است که متاسفانه افرادی که در سطح محلات حتی در گلوگاه‌های فساد و رانت مراودات بیشتری داشته‌اند، بیشترشان راهی شوراها شده‌اند. به عبارتی یکسری بده بستان‌های منفعت طلبانه توامان در سیستم شوراها موجب شد تا برخی شوراها عملکرد خیلی ضعیف و غیر قابل دفاعی را داشته باشند.

تعداد اندک جوانان و نخبگان در شوراهای شهر

این استاد دانشگاه در حوزه مدیریت راهبردی گفت؛  در حال حاضر میزان جوان‌گرایی، نخبه‌گرایی و حضور افراد متخصص و متعهد همچنان در سطح کرسی‌‌های شوراهای شهر در سراسر کشور شاید به ۱۰ تا ۲۰ درصد می‌رسد و ۸۰ درصد مابقی همچنان در دست افراد ذی‌ نفوذ و صاحبان رانت است.

کارشناس مسائل فرهنگ و رسانه ادامه داد: بر این اساس حضور جوانان و نخبگان متخصص، متعهد و انقلابی در این انتخابات می‌تواند بسیار موثر باشد. این موضوع به طور قطع باید در تایید صلاحیت‌ها و بررسی سوابق ثبت نام کنندگان  مدنظر قرار گیرد. مهمتر از آن بررسی و ارزیابی برنامه‌‌های این نامزدها بوده که به طور قطع بسیار مهم و با اهمیت است.

امامی کورنده ادامه داد: متاسفانه به‌این موارد مهم و راهبردی در روند صلاحیت و ارزیابی نامزدهای انتخابات گذشته چندان پرداخته نشده که خود موجب بروز بسیاری از آسیب‌ها در حیطه شغلی  و حرفه‌ای شوراها شده است.  با نگاهی گذرا به تعدد و تکرار پرونده‌های فساد در شوراها و شهرداری‌‌های سطح کشور  شاهد هستیم، بسیاری از افرادی که در شوراهای شهرها انتخاب شده‌اند، اشخاصی بوده‌اند که متاسفانه ظرفیت‌‌های بسیار پایین و سواد حداقلی در سیستم و حوزه مدیریت شهری داشته‌اند.

وی اظهار کرد: بر این اساس زمانی که‌اینگونه افراد غیر مطلع و غیر متخصص سکان هدایت امور شهری را به دست گرفته، یقین بدانید که بلافاصله از شروع به کار خود در راستای پیشرفت منافع شخصی خود و خانواده نزدیکانشان  گام برداشته‌اند.

همچنان نیز شاهد چنین مواردی هستیم که در نهایت این اتفاق می‌‌تواند باعث جلوگیری از توسعه پایدار شهرها در سطح کلان بشود. همچنین باید به خاطر داشت که جوان‌گرایی و نخبه‌گرایی می‌توانداز جمله عوامل بسیار تاثیر گذار در اداره بهتر شوراها و از آن مهمتر عامل اصلی در قطع ریشه فساد و رانت‌های گسترده در این حوزه از مدیریت شهری باشد.

عضو کارگروه تخصصی عمران و شهرسازی شورای شهر تهران درباره مهمترین محورها برای اداره شورای شهر توسط اعضای اصلح آن نیز به‌این موضوع اشاره کرد که امروزه شهرها با مشکلات و مسائل بسیاری مواجه هستند. به طور مثال می‌توان به مسائل کنونی در حوزه ترافیک، عمران و شهرسازی، مباحث فرهنگی و اجتماعی، حوزه‌های مدنی، همچنین مسائل مربوط به حقوق شهروندی اشاره کرد که گاهی اوقات شاهد بروز مشکل در ان هستیم که با این وجود در بسیاری از موارد این قببیل معضلات نادیده گرفته می‌شود.

این فعال اجتماعی و فرهنگی تصریح کرد: با این وجود همچنان شاهد هستیم که‌این موضوعات حتی در موارد موجود در فهرست ارزیابی کاندیداها، نگاه و نگرش افراد در حوزه مدیریت شهری شوراها نه تنها دیده نشده است، بلکه حتی توجه‌اندکی نیز به آن نمی‌شود.

وی ادامه داد:  متاسفانه شاهد هستیم که بسیاری از افراد با اعمال نفوذ و حتی در مواردی با خرید رای در این مسیر گام گذاشته‌اند، بدون اینکه برنامه و محورهای حرفه‌ای در این حیطه و قابلیت‌های آنها مدنظر قرار گرفته باشد.

مسئولیت پذیری اعضای شورا بسیار با اهمیت است

این کارشناس مسائل فرهنگ و رسانه با تاکید براینکه مسئولیت پذیری افرادی که عضو شورای شهر می‌شوند، در حیطه شغلی شان بسیار با اهمیت است، ادامه داد: همچنان که همه شهروندان در قبال شهری که در آن زندگی می‌کنند، مسئول هستند.

به طور مثال همانگونه که ما به نظافت و نظم تشکیلاتی درون خانه‌های خود اهمیت می‌دهیم، به همان میزان باید به فضای خارج از خانه خود نیز توجه داشته باشیم. مواردی مانند مهندسی فضای سبز شهری، اتوبان‌ها، خیابان‌ها و غیره که در قالب مفاهیم توسعه پایدار شهری آنها را مدنظر داشته باشیم.

امامی کورنده با تاکید براینکه به هر حال ممکن است افرادی که قصد دارند، در این حوزه حضور داشته باشند با پیام‌ها و شعارهای کاملاً متضاد، عوام فریبانه و پوپولیستی بخواهند توجه شهروندان و آرای آنها را به خود جلب کرده و به شوراهای شهرها راه یابند، خاطرنشان کرد: متاسفانه‌این تفکر و عملکرد بسیار ضعیف و کم ارزش،  نگاه ژرف نگری و آینده‌نگر در توسعه ‌پایدار شهرها را از بین خواهد برد. نکته مهم اینکه توجه داشته باشید فردی که به مجموعه مدیریت شهری به عنوان عضو شورای شهر وارد می‌شود باید به شهر و شهروندانش به عنوان اعضای خانواده خود نگاه کند و فضایی مشترک با مردم را مورد توجه قرار دهد.

وی تصریح کرد: واقعیت این است وقتی فرد یا افرادی شخص خاصی را بدون برخورداری از معیارها و شاخص‌های مهم و مورد نیاز برای راهیابی به شوراها حمایت می‌کنند. حال در قالب مالی یا هرگونه امکانات دیگر که موجب  انتخاب آن شخص شود، بدون قطع  بعد از ورود شخص به‌این مجموعه فقط مطالبات شخصی خود را از آنها خواهند داشت و در نهایت می‌بینیم سفره‌ای پهن شده است و تعداد مشخصی و محدودی از افراد دور آن نشسته‌اند تا از منافع آن بهره‌مند شوند و در تقسیم سهم‌ها شریک باشند.

متاسفانه مردم عادی در صف گوشت و مرغ و برنج و روغن و نان و آب هستند و خواهند بود، نتیجه تلخ آن اعطای مجوزها و رانت هایی به‌این افراد از سوی اعضایی می‌شود که با پشتیبانی شان به شوراها راه یافته‌اند.

عضو کارگروه تخصصی عمران و شهرسازی شورای شهر تهران گفت: بر این اساس ما شاهد خواهیم بود منابعی که انتظار می‌رود برای توسعه و رفاه شهر، ارتقاء فرهنگ و ایجاد امکانات بهتر همچنین رفاه بیشتر شهروندان هزینه شود، متاسفانه جاهای دیگری خرج می‌شود و پیامد آن هم این خواهد شد که بسیاری از این افراد به دلایلی مانند فساد و تخلفات حوزه‌‌های شهری و مربوط با آن در راستای رسیدن به منافع شخصی خود تلاش می‌کنند و امور مربوط به شهروندان را مد نظر قرار نمی‌دهند.

آنچه که موجب شده است تا تعدادی از این افراد اکنون در بازه زمانی حدود یک ماه مانده به برگزاری انتخابات شوراهای اسلامی شهرها در سراسر کشور به دلیل تخلفات گسترده به طور جدی مورد بازخواست یا بازداشت قرار گیرند، یا اینکه پرونده آنها در حال رسیدگی در محاکم قضایی است و مستندات تخلفاتشان روی میز قضات برای رسیدگی قرار دارد. این امر فاجعه‌‌ای در فضای شورای شهرها به عنوان یک نهاد تصمیم گیر و تصمیم ساز در حوزه کلان مدیریت شهری است.