true
۱۱ سال از زماني كه مسئولان دولتي اعلام كردند توسعه مترو يكي از اولويت‌ها براي كاهش آلودگي هواي كلانشهرتبريز است، مي‌گذرد و هنوز مترو اين شهر اندرخم كوچه فاز اول است.
۱۱ سال از آغاز پروژه قطارهاي شهري تبريز مي‌گذرد و هنوز مردم اين كلانشهر در يك دهه گذشته آرزوي افتتاح مترو را دارند. هرچند برخي از مسئولان در اين شهر، سپري شدن بيش از يك دهه از آغاز پروژه مترو تبريز را عادي مي‌دانند اما باز وعده مي‌دهند كه فاز اول اين پروژه در شهريور ماه سال ۹۲ به‌همراه تنها ۶ ايستگاه به بهره‌برداري خواهد رسيد!
سهم نامعلوم تبريز از حساب صندوق توسعه ملي
شهرام دبيري، رئيس شوراي شهر تبريز درخصوص روند پيشرفت فيزيكي خط يك مترو تبریز مي‌گويد:«با وجود آنكه در چند سال گذشته روند عمليات اجرايي خط يك مترو تبريز رضايت بخش نبود، اما اكنون با مساعدت‌هاي شوراي اسلامي شهر تبريز و شهرداري اين شهر روند اجرايي و پيشرفت كاري بد نيست. روند تملك ايستگاه‌ها و تونل‌سازي به نسبت سالهاي گذشته خوب پيش مي‌رود.» رئيس شوراي اسلامي شهر تبريز اما افتتاح نخستين فاز از خط يك مترو تبريز را به شرط تحويل واگن‌هاي خريداري شده تا انتهاي سال ۹۱ و تامين اعتبارات مورد نياز از طريق فروش اوراق مشاركت، تامين بودجه مصوب از سوي شهرداري تبريز و رسيدن به موقع بودجه دولتي مي‌داند. شرطي كه در طول سالهاي اخير دولت نتوانسته آن را به‌موقع اجرا كند و عدم پرداخت به موقع اعتبارات تصويب شده براي توسعه عمراني و تجهيزاتي مترو كلانشهرها تبديل به ترمزي براي توسعه مترو شده است.
شهرام دبيري، رئيس شوراي شهر تبريز درخصوص روند پيشرفت فيزيكي خط يك مترو تبریز مي‌گويد:«با وجود آنكه در چند سال گذشته روند عمليات اجرايي خط يك مترو تبريز رضايت بخش نبود، اما اكنون با مساعدت‌هاي شوراي اسلامي شهر تبريز و شهرداري اين شهر روند اجرايي و پيشرفت كاري بد نيست. روند تملك ايستگاه‌ها و تونل‌سازي به نسبت سالهاي گذشته خوب پيش مي‌رود.» رئيس شوراي اسلامي شهر تبريز اما افتتاح نخستين فاز از خط يك مترو تبريز را به شرط تحويل واگن‌هاي خريداري شده تا انتهاي سال ۹۱ و تامين اعتبارات مورد نياز از طريق فروش اوراق مشاركت، تامين بودجه مصوب از سوي شهرداري تبريز و رسيدن به موقع بودجه دولتي مي‌داند. شرطي كه در طول سالهاي اخير دولت نتوانسته آن را به‌موقع اجرا كند و عدم پرداخت به موقع اعتبارات تصويب شده براي توسعه عمراني و تجهيزاتي مترو كلانشهرها تبديل به ترمزي براي توسعه مترو شده است.
به گفته شهرام دبيري، رئيس شوراي اسلامي شهر تبريز در حال حاضر شوراي اين شهر و شهرداري تبريز با قراردادن بودجه ۷۰ ميليارد توماني در حال تملك ايستگاه‌هاي فاز اول از خط يك مترو تبريز هستند. اين درحالي است كه همچنان بودجه شهرداري تبريز كه در شوراي اسلامي اين شهر به تصويب رسيده، روي ميز فرماندار اين شهر مانده و هنوز تاييد نشده است. البته بايد به اين موارد عدم تعيين سهم مترو اين كلانشهر را از حساب صندوق توسعه ملي اضافه كرد كه همچنان بهرغم ادعاهاي مسئولان دولتي درخصوص امكان برداشت مترو كلانشهرها از حساب اين صندوق هنوز سهم مديريت شهري تبريز از اين صندوق اعلام و ابلاغ نشده است. رئيس شوراي شهر تبريز اما اميدوار است كه امسال دولت بودجه قابل توجهي را براي توسعه عمراني وتجهيزات مترو اين كلانشهر در نظر بگيرد، به همين خاطر مسئولان شهري تبريز مصمم هستند كه با پرداخت اعتبارات مورد نياز آرزوي ۱۱ ساله مردم تبريز را در نيمه نخست سال ۹۲ برآورده كنند.
كمك‌هاي قطره چكاني دولت دردي را دوا نمي‌كند
بهرغم آنكه در ظاهر، مسئولان شهري تبريز نيز طولاني شدن روند توسعه مترو اين كلانشهر را عادي مي‌دانند اما آنها به اين مسئله واقفند كه در يكي، دوسال گذشته اختلاف مديريتي كه در مترو تبريز وجود داشت،توسعه مترو اين شهر را چندين سال به عقب انداخت.اما به گفته مهندس وحيد كيا،معاون حمل‌و‌نقل و ترافيك شهرداري تبريز تامين اعتبارات و عدم تخصيص به‌موقع اين اعتبارات مهم‌ترين عامل در عقب ماندگي توسعه عمراني مترو تبريز است. وحيد كيا به روزنامه تهران‌امروز مي‌گويد: «كمك‌هاي قطره‌چكاني دولت در طول اين ۱۱ سال در طولاني شدن پروژه قطارهاي شهري تبريز تاثيرگذار بوده است. اگر قرار است كه ۷۵ درصد از سفرهاي درون شهري توسط حمل و نقل عمومي انجام شود، بايد حمايت بيشتري از اين حوزه به ويژه مترو به‌عنوان وسيله نقليه پاك شود.»
بهرغم آنكه در ظاهر، مسئولان شهري تبريز نيز طولاني شدن روند توسعه مترو اين كلانشهر را عادي مي‌دانند اما آنها به اين مسئله واقفند كه در يكي، دوسال گذشته اختلاف مديريتي كه در مترو تبريز وجود داشت،توسعه مترو اين شهر را چندين سال به عقب انداخت.اما به گفته مهندس وحيد كيا،معاون حمل‌و‌نقل و ترافيك شهرداري تبريز تامين اعتبارات و عدم تخصيص به‌موقع اين اعتبارات مهم‌ترين عامل در عقب ماندگي توسعه عمراني مترو تبريز است. وحيد كيا به روزنامه تهران‌امروز مي‌گويد: «كمك‌هاي قطره‌چكاني دولت در طول اين ۱۱ سال در طولاني شدن پروژه قطارهاي شهري تبريز تاثيرگذار بوده است. اگر قرار است كه ۷۵ درصد از سفرهاي درون شهري توسط حمل و نقل عمومي انجام شود، بايد حمايت بيشتري از اين حوزه به ويژه مترو به‌عنوان وسيله نقليه پاك شود.»
مهندس وحيدكيا،تاكيد مي‌كند كه با راه‌اندازي و بهره‌برداري مترو تبريز به ميزان قابل ملاحظه‌اي از آلودگي هوا و ترافيك اين كلانشهر كم خواهد شد. او در اين باره نيز به روزنامه تهران امروز مي‌گويد:«براساس مطالعاتي كه در طرح جامع حمل و نقل عمومي در شهر تبريز انجام شده، اگر در خط يك مترو سرفاصله قطارها را ۵ دقيقه در نظر بگيريم ۱۰درصد از سفرهاي روزانه توسط اين خط مترو انجام مي‌شود و با راه‌اندازي ساير خطوط مترو تبريز در افق ۱۵ سالهاي كه در نظر گرفته خواهد شد، مي‌توانيم ۳۰ درصد از سفرهاي روزانه شهر تبريز را به وسيله مترو انجام دهيم.»
توقف مترو تبريز در ايستگاه اختلافات
دقيقا ابتداي دهه ۸۰ بود كه سازمان قطار شهری تبریز راه‌اندازی شد. براساس طرح جامع حمل و نقل عمومي اين كلانشهر، مترو تبریز از پنج خط (شامل چهار خط اصلی و یک خط حومه) به طول ۷۵ کیلومتر تشکیل مي‌شود كه در واقع بعد از تهران، بیشترین خطوط در بین کلانشهرهای کشور را داراست. در سال ۸۵ بود كه بهرام عبابافی سكان شركت مترو تبريز را تا سال ۸۸، به مدت۳ سال برعهده گرفت اما زماني كه اختلافات شوراي شهر و شهرداري تبريز با مديرعامل مترو اين كلانشهر بالا گرفت، جواد انصاري به عنوان مديرعامل شركت مترو تبريز انتخاب شد تا شايد مترو اين كلانشهر از ايستگاه اختلافات مديران خارج شود. به عنوان مثال، در سال ۸۹ خبر عدم پیشرفت مترو تبریز در رسانه‌های محلی و سراسری منتشر شد. علت، اختلاف‌هایی بود که شهردار و مدیرعامل اسبق قطار شهری در مصاحبه‌های مطبوعاتی خود به آن اشاره می‌کردند.
دقيقا ابتداي دهه ۸۰ بود كه سازمان قطار شهری تبریز راه‌اندازی شد. براساس طرح جامع حمل و نقل عمومي اين كلانشهر، مترو تبریز از پنج خط (شامل چهار خط اصلی و یک خط حومه) به طول ۷۵ کیلومتر تشکیل مي‌شود كه در واقع بعد از تهران، بیشترین خطوط در بین کلانشهرهای کشور را داراست. در سال ۸۵ بود كه بهرام عبابافی سكان شركت مترو تبريز را تا سال ۸۸، به مدت۳ سال برعهده گرفت اما زماني كه اختلافات شوراي شهر و شهرداري تبريز با مديرعامل مترو اين كلانشهر بالا گرفت، جواد انصاري به عنوان مديرعامل شركت مترو تبريز انتخاب شد تا شايد مترو اين كلانشهر از ايستگاه اختلافات مديران خارج شود. به عنوان مثال، در سال ۸۹ خبر عدم پیشرفت مترو تبریز در رسانه‌های محلی و سراسری منتشر شد. علت، اختلاف‌هایی بود که شهردار و مدیرعامل اسبق قطار شهری در مصاحبه‌های مطبوعاتی خود به آن اشاره می‌کردند.
شهردار تبریز، مدیرعامل مترو را به دلیل آنچه عدم پاسخگویی و عدم شرکت او در جلسات مي‌خواند مورد مواخذه قرار می‌داد و در مقابل، مدیرعامل مترو، مدعی بود که شهردار تبریز با عزل و نصب‌های فراقانونی خود، مسئول اجرایی دیگری را وارد پروژه کرده است. بهرام عبابافي، مدیرعامل اسبق قطار شهری تبریز مشکلات جذب اعتبار و اشتباه در برآورد هزینه‌ها و نیز عدم بهره‌گیری از تجربیات مترو تهران را يكي از دلايل عقب‌ماندگي مترو اين شهر مي‌دانست. او در اين باره اعلام كرده بود:«در شش سال اول ساخت مترو تبریز ۵۰ میلیارد تومان از سوی دولت به قطار شهری اختصاص یافت. آن زمان، به دلیل اشتباهاتی که در برآورد هزینه‌ها وجود داشت، مسئولان تصور می‌کردند با ۱۰۰میلیارد تومان امکان به پایان رسیدن مترو تبریز وجود دارد؛ در حالی که چنین نبود.» در كنار اختلاف نظرهاي مديريتي كه درخصوص نحوه مديريت مترو تبريز وجود داشت، حتي مسئولان در زمان افتتاح فاز اول قطارهاي شهري تبریز نيز اختلاف نظر داشتند به گونه‌اي كه محمد اشرف‌نيا،معاون عمرانی استاندار آذربایجان شرقی اعلام كرده بود كه فاز نخست خط یک مترو تبریز تا پایان سال ۹۱ بهره‌برداری می‌شود. به گفته معاون عمراني استاندار تبريز احداث هر کیلومتر قطار شهری در کلانشهرها شامل تامین تجهیزات، ریل‌گذاری، برق‌رسانی، سیگنالینگ، تهیه واگن و… ۶۰۰ میلیارد ریال هزینه دارد و شهرداری تبریز نیز در تملک ایستگاه‌ها تلاش چشمگیری انجام می‌دهد.اين در حالي است كه تنها تملک ایستگاه میدان ساعت، ۴۰۰میلیارد ریال هزینه داشته است که شهرداری این مبلغ را برای تملک این مکان پرداخته است. در زماني كه مهندس انصاري به عنوان مديرعامل شركت مترو تبريز انتخاب شد، اعضاي شوراي اسلامي شهر تبريز به صراحت نگراني و اعتراض خود را به روند نامناسب پيشرفت مترو اين كلانشهر اعلام كردند.شهرام دبیری، رئيس شورای اسلامی‌شهر تبریز در آن زمان اعلام كرده بود:«برابر بررسي‌هاي انجام گرفته و با توجه به محدوديت اعتبارات تخصيصي، خط اول مترو تبريز در سال ۹۵ آماده بهره‌برداري خواهد شد.»
تامين بودجه، كابوس قطارهاي شهري
به جز تهران و مشهد، سازمان‌های قطار شهری دیگر کلانشهرها در تامین بودجه به دو بخش دولت و شهرداری متکی هستند. در این راستا، شهرداری تبریز توانست از طریق استملاک، حدود ۲۰ میلیارد تومان از هزینه مترو را تامین کند. در واقع شهرداری تبریز بخشی از بودجه مورد نیاز مترو را از طریق خریداری زمین های مورد نیاز قطار شهری تأمین می‌کند و بخشی دیگر از طریق اخذ عوارض خرید و فروش خودرو حاصل می‌شود. همچنین، اخذ عوارض از تغییر کاربری‌ها به نفع مترو، راه دیگری برای تامین بودجه قطار شهری است. بهرام عبابافي، مديرعامل سابق مترو تبريز معتقد است آن زمان، به دلیل اشتباهاتی که در برآورد هزینه‌ها وجود داشت، مسئولان تصور می‌کردند با ۱۰۰ میلیارد تومان امکان به پایان رساندن ساخت و بهره‌برداري از خطوط مترو تبریز وجود دارد؛ در حالی که چنین نبود.اين در حالي است كه مترو تهران باید به عنوان نمونه و الگوی مناسبی برای مترو تبریز مورد استفاده قرار می‌گرفت،از سوي ديگر خرید واگن‌ها نیز دچار مشکلات مدیریتی بوده است. از سال ۸۶ قرارداد خرید واگن‌ها بسته شده اما به دلیل مشکل مدیریتی، وارد کشور نمی‌شوند. در حالی که مدیرعامل سابق سازمان قطار شهری تبریز، از مشکلات مدیریتی و کمبود بودجه سخن می‌گوید، مدیر عامل فعلی این سازمان عقیده دارد که «مترو تبریز پس از ۱۲ سال از آغاز پروژه، به بهره‌برداری می‌رسد و این در مقایسه با دیگر شهرها، یک روند عادی دارد.»
جواد انصاری مي‌گويد: «پیشرفت فیزیکی خط یک مترو تبریز در پایان سال ۹۰ به ۴۶ درصد رسیده که قابل توجه است. اکنون، در هسته مرکزی شهر، مردم عملیات اجرایی احداث خطوط مترو را بیشتر لمس می‌کنند و تمامی‌ایستگاه های خط یک فعال هستند.»به گفته جواد انصاري قرارداد خرید واگن به تازگی با شرکت سی اس آر پورژن چین که شرکت واگن سازی جنوب این کشور بوده، بسته شده و ۱۲مرداد سال گذشته ۱۰ درصد پیش پرداخت قرارداد با گشایش اعتبار ال سی بانک مرکزی به حساب آن شرکت واریز شد. مدت زمان کل قرارداد ۵۴ ماهه بوده و تحویل سری اول واگن‌ها ۲۱ ماه پس از عقد قرارداد خواهد بود که شامل ۳۰۰ رام واگن شامل ۱۵ دستگاه قطار است. پس از این مدت، هر سه ماه، بخشی از واگن‌ها را تحویل خواهند داد و در شهریور سال ۹۲ همه واگن‌ها را تحویل خواهیم گرفت.
تامين بودجه، كابوس قطارهاي شهري
به جز تهران و مشهد، سازمان‌های قطار شهری دیگر کلانشهرها در تامین بودجه به دو بخش دولت و شهرداری متکی هستند. در این راستا، شهرداری تبریز توانست از طریق استملاک، حدود ۲۰ میلیارد تومان از هزینه مترو را تامین کند. در واقع شهرداری تبریز بخشی از بودجه مورد نیاز مترو را از طریق خریداری زمین های مورد نیاز قطار شهری تأمین می‌کند و بخشی دیگر از طریق اخذ عوارض خرید و فروش خودرو حاصل می‌شود. همچنین، اخذ عوارض از تغییر کاربری‌ها به نفع مترو، راه دیگری برای تامین بودجه قطار شهری است. بهرام عبابافي، مديرعامل سابق مترو تبريز معتقد است آن زمان، به دلیل اشتباهاتی که در برآورد هزینه‌ها وجود داشت، مسئولان تصور می‌کردند با ۱۰۰ میلیارد تومان امکان به پایان رساندن ساخت و بهره‌برداري از خطوط مترو تبریز وجود دارد؛ در حالی که چنین نبود.اين در حالي است كه مترو تهران باید به عنوان نمونه و الگوی مناسبی برای مترو تبریز مورد استفاده قرار می‌گرفت،از سوي ديگر خرید واگن‌ها نیز دچار مشکلات مدیریتی بوده است. از سال ۸۶ قرارداد خرید واگن‌ها بسته شده اما به دلیل مشکل مدیریتی، وارد کشور نمی‌شوند. در حالی که مدیرعامل سابق سازمان قطار شهری تبریز، از مشکلات مدیریتی و کمبود بودجه سخن می‌گوید، مدیر عامل فعلی این سازمان عقیده دارد که «مترو تبریز پس از ۱۲ سال از آغاز پروژه، به بهره‌برداری می‌رسد و این در مقایسه با دیگر شهرها، یک روند عادی دارد.»
جواد انصاری مي‌گويد: «پیشرفت فیزیکی خط یک مترو تبریز در پایان سال ۹۰ به ۴۶ درصد رسیده که قابل توجه است. اکنون، در هسته مرکزی شهر، مردم عملیات اجرایی احداث خطوط مترو را بیشتر لمس می‌کنند و تمامی‌ایستگاه های خط یک فعال هستند.»به گفته جواد انصاري قرارداد خرید واگن به تازگی با شرکت سی اس آر پورژن چین که شرکت واگن سازی جنوب این کشور بوده، بسته شده و ۱۲مرداد سال گذشته ۱۰ درصد پیش پرداخت قرارداد با گشایش اعتبار ال سی بانک مرکزی به حساب آن شرکت واریز شد. مدت زمان کل قرارداد ۵۴ ماهه بوده و تحویل سری اول واگن‌ها ۲۱ ماه پس از عقد قرارداد خواهد بود که شامل ۳۰۰ رام واگن شامل ۱۵ دستگاه قطار است. پس از این مدت، هر سه ماه، بخشی از واگن‌ها را تحویل خواهند داد و در شهریور سال ۹۲ همه واگن‌ها را تحویل خواهیم گرفت.
true
true
https://parsipress.ir/?p=1391
true
true
