برندگان و بازندگان تغییرات ژئوپلیتیک انرژی در یک سالگی جنگ اوکراین، یک سال از حمله نظامی روسیه به اوکراین می‌گذرد. کشورهای نفتی خاورمیانه و تولیدکنندگان مهم گاز از برندگان این جنگ بوده‌اند؛ اما به دلایل مختلف این فرصت به پررنگ شدن نقش ایران در بازار جهانی انرژی منجر نشد.

به گزارش پارسی پرس به نقل از اتاق ایران آنلاین: در پنجاه و هفتمین گزارش از سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی»، گلچینی از تحولات اخیر در دو لایه جهانی و منطقه‌ای محیط ژئواکونومیک ایران ارائه‌شده و آخرین روندها و پیش‌بینی‌های اقتصادی تهیه‌شده توسط بزرگ‌ترین نهادهای اقتصادی بین‌المللی، در قالب داده‌های تازه مورد واکاوی قرارگرفته‌اند.

در بخش تحولات جهانی، مهم‌ترین خبر این است که آمریکا به‌منظور جبران کاهش تولید نفت روسیه، فروش برنامه‌ریزی شده ۲۶ میلیون بشکه نفت خام از ذخایر استراتژیک نفت این کشور (SPR) را در دست اجرا دارد.

فروش این میزان از نفت، حجم ذخایر استراتژیک آمریکا را به حدود ۳۴۵ میلیون بشکه کاهش خواهد داد.

در خبری دیگر، سفیر روسیه در ریاض، اعلام کرده است که صادرات محصولات کشاورزی روسیه به عربستان سعودی در سال گذشته با افزایش بی‌سابقه ۴۹٫۹ درصدی مواجه شد و به نقطه عطف یک میلیارد دلاری نزدیک شد.

در همین راستا، همکاری مسکو با ریاض در بخش کشاورزی، یکی از کاتالیزورهای اصلی برای توسعه کل روابط تجاری و اقتصادی میان روسیه و عربستان به شمار می‌رود.

از سوی دیگر، اتحادیه اروپا قصد دارد با اعمال تحریم‌های مالی جدید، ایجاد محدودیت‌های تجاری و ممنوعیت خدمت به اتباع روس عضو هیات مدیره شرکت‌های زیرساختی مهم اروپایی مانند شبکه‌های برق، به مسکو ضربه وارد کند؛ اما در یک سالگی جنگ اوکراین، تغییرات زیادی در جهان اتفاق افتاده به‌طور مثال ژئوپلیتیک انرژی به‌شدت دگرگون شده است.

کشورهای نفتی خاورمیانه و تولیدکنندگان مهم گاز از برندگان این جنگ بوده‌اند. در این میان ایران یک بازنده بزرگ است. درحالی‌که این تحول می‌توانست ایران را به بازار جهانی انرژی بازگرداند؛ اما تصورات اشتباه در مورد زمستان سخت اروپا و نیز تداوم وضعیت تحریمی و نااطمیانی تشدید شونده، عملاً حذف ایران از بازار جهانی انرژی را تثبیت کرد.

این در حالی است که حتی روسیه در پیامد تحریم‌های شدید توانسته به صورتی نسبتاً موفقیت‌آمیز بازارهای انرژی خود را به سوی شرق تغییر جهت دهد و در بازاری مانند چین، جایگزین ایران شود.

در تحولات منطقه‌ای، عربستان سعودی با بهره‌گیری از مازاد دلارهای نفتی خود، به سمت تولید خودروهای برقی گام برداشته است.
طرح تولید خودروهای برقی، بخشی از تلاش‌های جاه‌طلبانه این کشور برای تنوع‌بخشیدن به منابع درآمدی و کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی است.

در تحولی دیگر شرکت خطوط دریایی عربستان خبر بازگشایی یک خط سرویس جدید میان قاره‌های آسیا و اروپا به‌عنوان بخشی از برنامه توسعه شبکه خطوط خود را اعلام کرد. هدف از توسعه این خط جدید حمل‌ونقل، تقویت زنجیره‌های تأمین و تنوع‌بخشی به مسیرهای حمل‌ونقل برشمرده شده است که به‌طور مستقیم آسیا و اروپا را از طریق بندر جده به هم متصل می‌کند. این خط جدید، می‌تواند عربستان سعودی را به یک مرکز لجستیک جهانی که هند، چین و اروپا را به هم پیوند می‌دهد، تبدیل کند.

داده‌ها نشان می‌دهد که در ماه‌های گذشته ترکیه یکی از پنج صادرکننده برتر به روسیه بود و این کشور در سال ۲۰۲۱، رتبه یازدهم را در بین کشورهای صادرکننده به روسیه، یعنی بالاتر از ایالات‌متحده، فرانسه، ژاپن، لهستان و ایتالیا به خود اختصاص داده بود.

توافق بر سر پروژه اتصال برق بین کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس و عراق، تلاش افغانستان برای تداوم ارتباط ریلی با ازبکستان، حمایت ۵۴ میلیارد دلاری شورای همکاری خلیج‌فارس از کشورهای منطقه و سپرده‌گذاری یک میلیارد دلاری عربستان در بانک مرکزی یمن از دیگر اخبار مهم منطقه است.

به گزارش اتاق ایران آنلاین، مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در حرکتی منسجم و کارشناسی، تهیه و انتشار سلسله گزارش‌های «پایش تحولات تجارت جهانی» را باهدف بررسی رویدادهای کلیدی در محیط ژئواکونومیک ایران، در دستور کار قرار داده است و در این گزارش‌ها مسائل مهم روز از منظر تأثیرگذاری بر دیپلماسی اقتصادی و موقعیت ژئواکونومیک ایران مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرند.