و حتی یکی از باقیات و الصالحاتی که در آخرت می‌تواند دست انسان را بگیرد داشتن فرزند صالح است.

به گزارش سرویس دین و اندیشه خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) موضوع تربیت فرزند، از دیرباز جزو موضوعات اساسی و بنیادی اسلام بوده است. در دنیای امروز با توسعه و رشد مهارناپذیر تکنولوژی و پیشرفت‏‌های چشمگیر آن، و نیز در عصر رویکرد دوباره بشر به مساله دین و تربیت الهی موضوع تربیت فرزند، هم‏چنان چشم‌گیر می‏‌نماید. در این فرصت گوشه‌ای از روایات و احادیث انسان ساز رسول خدا(ص) و ائمه(ع) را درباره این امر مهم مرور می‌کنیم:

نخستین مساله مهمی که در تربیت فرزند نیز تأثیر دارد، انتخاب نام شایسته برای کودک است. امام کاظم علیه‏‌السلام می‏‌فرماید: ” نخستین کار نیکی که شخص برای فرزندش انجام می‏‌دهد این ‏است که نام نیکو بر او بگذارد. پس شایسته است هر یک از شما نام فرزند خود را نیکو قرار دهد2″.

هم‏چنین روایت شده است که فردی نزد رسول خدا (ص) آمد و پرسید: ای رسول خدا! حق فرزندم بر من چیست؟ فرمود: نام و تربیتش را نیکو کنی و او را در محیطی خوب پرورش دهی.

یکی از مسائل مهم در این باره روش برخورد با کودک است در این زمینه روایتی جالب از رسول خدا(ص) را نقل می‌کنیم:

ام الفضل همسر عباس بن عبدالمطلب دایه حضرت حسین (ع)می‌گوید: “روزی رسول اکرم (ص) حسین(ع) را که در آن موقع شیرخوار بود از من گرفت و در آغوش کشید. کودک لباس پیامبر را تر کرد. من طفل را چنان با شدت از ایشان جدا کردم که گریان شد. حضرت به من فرمود: ام الفضل، آرام! لباس مرا آب تطهیر می‌کند، ولی چه چیزی می‌تواند غبار کدورت و رنجش را از قلب حسین (ع) بر طرف نماید3”.

پیامبر خدا(ص) درباره چگونه رفتار کردن با کودکان فرمودند:‌ “فرزندان خود را گرامی بدارید و آنان را خوب تربیت کنید، (که به این ترتیب) آمرزیده می‏‌شوید4”.

“به فرزندان خود احترام بگذارید و آن‌ها را نیکوتر تربیت کنید5”.

حضرات معصومین (ع) در پاسخ به این سوال که چه کارهایی را باید به فرزندان آموزش داد؟ فرمودند:

پیامبر خدا(ص): “فرزندان خود را بر سه خصلت تربیت کنید: دوست داشتن پیامبرتان، دوست داشتن اهل بیت او و قرآن خواندن6″ .” به کودکان خود شنا و تیراندازی یاد دهید7″ .” فرزند، هفت سال سرور است، هفت سال خدمتکار و هفت سال وزیر و دستیار. اگر تا 21 سالگی از کمکی که به او کرده‏‌ای راضی بودی (و تربیتت نتیجه داد) که خوب، وگرنه به شانه او بزن (و دیگر به حال خود رهایش کن) و تو درباره او نزد خداوند معذوری8″ .

امام علی(ع): “فرزندان خود را به آموختن دانش وادارید9″. ” به کودکان خود نماز یاد دهید و چون به سنّ بلوغ رسیدند، برای (ترک) نماز، بر آنان سخت بگیرید10″.

امام صادق(ع) نیز فرمودند: “پسر باید هفت سال بازی کند، هفت سال سواد بیاموزد و هفت سال به آموزش حلال و حرام بپردازد11”.

همچنین از بزرگان معصوم(ع) سوال کردیم فرزندان خود را بر چه خصالی تربیت کنیم؟

پیامبر خدا(ص) فرمودند: “فرزندان خود را بر سه خصلت تربیت کنید: دوست داشتن پیامبرتان، دوست داشتن اهل بیت او و قرآن خواندن12”.

امام علی (ع): ” کودک باید هفت سال تربیت شود، هفت سال تأدیب شود، هفت سال به کار گرفته شود و مدّت رشدش در23 سالگی به پایان می‏‌رسد، تا 35 سالگی رشد عقلی می‏‌کند و پس از آن، تجربه‏‌ها به کارش می‏‌آیند13″.

امام صادق(ع): “بگذار فرزندت هفت سال بازی کند، هفت سال تأدیب شود، هفت سال او را با خودت داشته باش (و در تربیت و آموزش او بکوش) و اگر (در طیّ این دوره‏‌ها)درست شد، که شده است، وگرنه، از آن کسانی است که خیری در او نیست14”.

آن حضرت همچنین فرمود: “به نوجوانانتان حدیث بیاموزید، پیش از آن که مرجئه به سراغ آنان بروند (و عقاید خود را به آنان بیاموزند)15”.

منبع:

1- میزان‌الحکمه، ج 14، ص 7084 ، حدیث 22634

2- وسائل‌الشیعة، ج15، ص122؛ فروع کافی، ج2، ص86.

3- هدیه الاحباب ص 176

4- بحارالأنوار: 104 / 95 / 44 منتخب میزان‌الحکمة: 16

5- کنزالعمّال: 45410 منتخب میزان‌الحکمة: 614

6- کنزالعمّال: 45409 منتخب میزان‌الحکمة: 614

7- وسائل‌الشیعه: 12 / 247 / 13 منتخب میزان‌الحکمة:614

8- کنزالعمّال: 45338 منتخب میزان‌الحکمة: 614

9- کنزالعمّال: 45953 منتخب میزان الحکمة: 616

10- غررالحکم: 6305 منتخب میزان الحکمة: 616

11- وسائل‌الشیعه: 12 / 247 / 12 منتخب میزان‌الحکمة: 616

12- کنزالعمّال: 45409 منتخب میزان‌الحکمة:614

13- کتاب من لا یحضره الفقیه: ج 3 ص 493 ح 4746، مکارم‌الأخلاق: ج 1 ص 478 ح 16
53.

14- کتاب من لا یحضره الفقیه: ج 3 ص 492 ح 4743، مکارم‌الأخلاق‌: ج 1 ص 477 ح 1647.

15- تهذیب‌الأحکام: ج 8 ص 111 ح 381 ، الکافی: ج 6 ص 47 ح 5.