هرچند رسانه‌های معاند خارجی در یک بازی کثیف کمبود مقطعی و محدود آرد طی دو سه هفته اخیر را تا حد یک بحران بزرگنمایی کردند و کشور هیچ کمبودی در حوزه آرد ندارد، ولی صنعت آرد و نانوایی‌های کشور مشکلاتی دارند که دولت باید برای حل آن فکر اساسی کند.

به گزارش اکوپارس به نقل از تسنیم، طی دوسه هفته گذشته میان انتشار اخبار مربوط به گرانی کالاهای اساسی و مصرفی مردم خبر کمبود آرد و نان نیز از برخی استان‌های کشور حتی تهران به‌صورت جسته و گریخته شنیده شد، اما شواهد امر حاکی از آن است که اخبار و حواشی این کمبودها از خود کمبود مقطعی آرد پررنگ‌تر شد. کمبود مقطعی عرضه آرد در برخی مناطق مختلف کشور که در این گزارش به آن پرداخته می‌شود، با انعکاس در شبکه‌های اجتماعی و پررنگ کردن آن در شبکه‌های ماهواره‌ای خارج‌نشین، باعث تحریک تقاضای مردم حتی در سایر نقاط کشور شد.  برای جبران این تقاضای جدید، حجم عرضه آرد و به‌تبع پخت نان افزایش یافت که حتی در برخی از شهرها و استان‌ها، ساعت کار نانوایی‌ها بیشتر شد و به‌صورت شبانه نیز پخت نان صورت گرفت تا تب خرید نان میان مردم  فرونشیند.

اما اصل ماجرا چه بود؟

بر اساس بررسی‌هایی که انجام شد، مسئولان مختلف بخش خصوصی و دولتی برای این کمبود مقطعی و محدود اما اثرگذار عرضه آرد و پخت نان در کشور، دلایل مختلفی ارائه می‌دهند که از آن جمله می‌توان به افزایش کرایه حمل‌ونقل کیسه‌های آرد اشاره کرد که نانوایان زیر بار این افزایش قیمت نرفتند و به همین دلیل برای مدتی شرکت توزیع‌کننده آردهای دولتی حاضر به توزیع آرد در برخی از نقاط کشور نشد. از طرفی قیمت مواد تولید کیسه‌های آرد به‌دلیل عرضه در بورس افزایش یافت و قیمت هرکیلوگرم پلی‌پروپیلن تولیدی پتروشیمی‌ها از ۱۲۰۰ تومان به ۴۰۰۰ تومان افزایش یافت، این امر نیز قیمت تمام‌شده آرد را افزایش داد اما نرخ آرد افزایش نیافت. بر اساس اعلام شرکت بازرگانی دولتی این امر منجر به وقفه کوتاه‌مدت تولید در برخی از کارخانه‌های آرد شد. از دیگر دلایل کمبود مقطعی آرد در برخی نانوایی‌ها، اختلاف قیمت بالای آرد و نان در ایران با دیگر کشورها از جمله کشورهای همسایه مطرح شده است به‌طوری که اخباری درباره قاچاق آرد مطرح است. برای نظارت و جلوگیری از قاچاق آرد سامانه آرد و نان در کشور ایجاد شده است اما به نانوایی‌هایی که مجوز ندارند سهمیه‌ای اختصاص داده نمی‌شود. برای بررسی جزئیات مسائل و مشکلات اخیر در حوزه آرد و نان و کمبودی که احساس شد، با مسئولان مختلف مرتبط با حوزه آرد و نان گفتگو شد تا ضمن بررسی دقیق‌تر ریشه این مسائل، راهکارهای مدنظر برای حل ریشه‌ای این مسئله اعلام شود.

صنایع آرد: هیچ‌گونه وقفه‌ای برای توزیع آرد نداریم

حسین یزدجردی، رئیس کانون انجمن‌های صنفی صنایع آرد ایران اظهار کرد: سهمیه آرد نانوایی‌ها بدون کم‌وکاست و حتی در مواردی بیشتر از گذشته توزیع می‌شود و کارخانه‌های آرد هیچ‌گونه وقفه یا کم‌کاری برای توزیع آرد انجام نداده‌اند. وی افزود: بنده به‌عنوان رئیس کانون انجمن‌های صنفی صنایع آرد، هر روز وضعیت توزیع آرد در کشور را رصد می‌کنم و می‌توانیم این اطمینان را دهیم که هیچ مشکلی برای توزیع آرد در کشور وجود ندارد. رئیس کانون انجمن‌های صنفی صنایع آرد ایران ادامه داد: موارد معدودی نیز که در گوشه‌وکنار کشور درباره توزیع آرد گزارش شد، مشکلات کوچکی است که در رسانه‌های اجتماعی برای آن جوسازی صورت گرفت و بزرگ جلوه داده شد. وی با تأکید بر این‌که سهمیه آرد نانوایی و گندم کارخانه‌های آرد به‌موقع و به‌اندازه در اختیار آنها قرار گرفته است تصریح کرد: این مشکلات معدود برای توزیع آرد به‌دلیل حمل‌ونقل بوده است که البته موضوعی جدی و جدید نیز نیست زیرا همواره و در همه سال‌ها مشکلاتی از این دست به وجود آمده و رفع شده است. یزدجردی اظهار داشت: شرکت ستاره خلیج فارس که  مسئولیت توزیع آرد را میان نانوایی‌ها به‌عهده دارد به‌دلیل افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل، مشکلاتی برای توزیع آرد از استان البرز به تهران داشت که با افزایش قیمت کرایه حمل این مشکل نیز برطرف شد.

قیمت و سهمیه آرد بدون تغییر توزیع می‌شود

وی با اشاره به اینکه دولت برای اینکه نان به‌قیمت ارزان به دست مصرف‌کنندگان برسد، نرخ  آرد و نان را ثابت نگه‌داشته است و گندم را با قیمت یارانه‌ای در اختیار کارخانه‌های آرد قرار می‌دهد گفت: باید توجه داشت که هزینه‌‌های صنایع آرد تنها گندم نیست بلکه دستمزدها، لوازم یدکی و موارد دیگری  از هزینه‌های تولید افزایش یافته، به همین منظور سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولید کنندگان در حال بررسی این موضوع  است.

یزدجردی ابراز کرد: با وجود این‌همه افزایش هزینه‌های تولید، کلیه نیاز بازار و سهمیه‌های آرد مانند قبل و به همان قیمت توزیع می‌شود.

کیسه‌ آرد گران شد!

این مقام مسئول با ابراز اینکه قیمت کیسه‌های آرد به‌خاطر عرضه مواد پلی‌پروپیلن (PP) در بورس افزایش یافته است گفت: قیمت هر کیلوگرم مواد  پلی‌پروپیلن که برای کیسه‌های آرد استفاده می‌شود با عرضه در بورس هر کیلوگرم آن از ۱۲۰۰ تومان به ۴۰۰۰ تومان افزایش یافته است که این امر ۶۰ تا ۸۰ تومان به هزینه‌های تولید ما در هر کیلوگرم اضافه کرده است. وی اظهار داشت: دولت برای اینکه در روش تعیین نرخ کالاها در بورس تغییر و استثنا قائل نشود، به‌دنبال آن است که سازمان حمایت با بررسی افزایش هزینه‌های تولید ناشی از گرانی  پلی‌پروپیلن، یارانه‌ای به تولیدکنندگان دهد اما این امر خود حدود ۶ ماه به درازا می‌کشد. وی تأکید کرد: با وجود افزایش هزینه‌های تولید از قبیل گرانی کیسه‌های آرد، ما نمی‌توانیم به‌صورت خودسرانه اقدام به افزایش قیمت‌ها کنیم. این مقام صنفی گفت: معاون اقتصادی معاون اول رئیس جمهور نیز به کارخانه‌های آرد قول داده است که مشکل افزایش هزینه‌های تولید را در مدت زمان کمتری رفع و جبران کند.

بازرگانی دولتی: میزان ذخایر گندم بیشتر از سال قبل است

سید محمدتقی طباطبایی مدیر روابط عمومی شرکت بازرگانی دولتی ایران نیز اظهار کرد: کمبود آردی که در برخی نانوایی‌ها و شهرستانها مشاهده شد مربوط به دو هفته قبل است و اکنون مشکلی برای تأمین آرد نیست و میزان ذخایر گندم در سال جاری حتی بیشتر از سال قبل است. وی افزود: دلیل کمبود مقطعی آرد در برخی نانوایی‌ها، توقف تولید آرد در چند کارخانه آرد بوده است که به‌دلیل افزایش دستمزد و هزینه‌های تولید به‌صورت مقطعی تولید خود را متوقف کرده بودند، اما با صحبت و توافق صورت‌گرفته، تولید در این کارخانه‌ها دوباره در حال انجام است و آرد مورد نیاز خبازی‌ها را تأمین می‌کنند.

مردم برای اطمینان از عدم‌کمبود، کیسه‌های تا سقف چیده‌شده نانوایی‌ها را ببینند

مدیر روابط عمومی شرکت بازرگانی دولتی ایران در واکنش به اینکه برای جبران هزینه‌های تولید کارخانه‌های آرد و نانوایی‌ها چه تدبیری اندیشیده شده است گفت: در این ارتباط دیگر مسئولان باید پاسخگو باشند. وی با تصریح به اینکه آرد مورد نیاز نانوایی‌ها از طریق سامانه آرد تأمین می‌شود و اکنون مشکلی برای تهیه آرد وجود ندارد گفت: مردم برای اطمینان از این امر می‌توانند کیسه‌های آرد موجود در مغازه‌ها را که تا سقف چیده شده است تماشا کنند.

رسانه‌های معاند خارجی تحریک تقاضا ایجاد کردند

طباطبایی اظهار داشت: نانوایی‌هایی که پروانه کسب دارند مشکلی برای تأمین آرد ندارند اما فیلم‌هایی که در شبکه‌های اجتماعی درباره عدم تأمین آرد مشاهده می‌شود مربوط به نانوایی‌هایی است که پروانه کسب ندارند. وی ادامه داد: رسانه‌های معاند فارسی‌زبان خارج از کشور با ایجاد ترس از کمبود نان در کشور، برای خرید این محصول میان مردم تحریک تقاضا کردند که خود این امر نیز موجب بر هم زدن تعادل در بازار شده است.

مشکل کمبود آرد در نانوایی‌های دولتی حل شد

بیژن نوروز مقدم رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران نیز در گفتگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم درباره مشکل کمبود یا نبود آرد در برخی نانوایی‌های دولتی‌پز اظهار کرد: به‌دلیل آنکه شرکت توزیع‌کننده آرد دولتی حاضر به حمل کیسه‌های آرد با نرخ قبل نبود، روند توزیع آرد در تهران برای چند روز مختل شد که با افزایش نرخ کرایه حمل‌ونقل توزیع آرد دوباره به حالت قبل برگشت. وی توضیح داد: شرکت حمل‌ونقل خلیج فارس که مسئولیت توزیع آرد بین نانوایی‌های سنتی دولتی‌پز را به‌عهده دارد از حدود یک ماه پیش اعلام کرده بود به‌دلیل افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل نظیر روغن، لاستیک و مزد کارگر، نمی‌تواند کیسه‌های آرد را با قیمت‌های قبل به نانوایایی‌ها حمل کند و خواستار افزایش قیمت کرایه‌ها شد اما با توجه به اینکه قیمت نان در سال جاری گران نشده بود امکان افزایش نرخ کرایه حمل‌ونقل وجود نداشت. وی افزود: با وجود اینکه هزینه‌های تولید نان از جمله مزد کارگری در سال جاری افزایش یافته است اما با وجود درخواست اتحادیه نانوایان و ارائه آنالیز قیمت به سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولید کنندگان و طرح موضوع در کارگروه تنظیم بازار، بعد از گذشت ۲ ماه تغییری در نرخ نان صورت نگرفته است. رئیس اتحادیه نانوایان سنتی تهران ادامه داد: شرکت حمل‌ونقل خلیج فارس به‌دلیل عدم افزایش نرخ کرایه، حمل آرد را به نانوایی‌ها متوقف کرد به همین منظور نانوایی‌های تهران برای چند روز با مشکل تهیه آرد مواجه بودند اما برای اینکه مشکلی ایجاد نشود، نانوایان سعی کردند به یکدیگر آرد قرض دهند در عین حال برخی از آنها نتوانستند این آرد را تهیه کنند.

افزایش کرایه حمل مشکل کمبود آرد را رفع کرد

وی تصریح کرد: با وجود انتظار اتحادیه برای تعیین نرخ نان بر اساس هزینه‌های تولید اما نرخ جدیدی به ما اعلام نشد با وجود این، موافقت کردیم که حرایه حمل هر کیسه آرد ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ تومان افزایش یابد. نوروز مقدم گفت: بر این اساس آردی که از کارخانه‌های آرد تهران به نانوایان تحویل داده می‌شود از ۱۵۰۰ تومان به ۲۲۰۰ تومان و تحویل آرد از کارخانه‌های کرج از ۱۵۰۰ تومان به ۲۵۰۰ تومان افزایش یافت. وی اظهار داشت: بر این اساس مشکل حمل آرد نانوایی‌های تهران حل شده و دوباره روند تولید نان به حالت قبل برگشته است. نوروز مقدم گفت: این افزایش هزینه حمل آرد منجر به تحمیل هزینه جدید به واحدهای نانوایی شده است و انتظار می‌رود که استانداری و شرکت بازرگانی دولتی این افزایش هزینه حمل‌ونقل را برای نانوایی‌های دولتی‌پز جبران کنند.

عدم‌تأمین آرد نانوایی‌های بدون پروانه

سیف مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی نیز چندی پیش در گفتگویی اعلام کرده بود، در کشور نه کمبود آرد و نه کمبود گندم، وجود ندارد. وی اضافه کرده بود: حدود ۹۰هزار نانوایی از طریق ۴۰۰ کارخانه تولید آرد که ماهیانه ۹۰۰هزار تن، گندم را تبدیل به آرد می‌کنند از طریق شبکه حمل‌ونقلی منسجم و برنامه‌ریزی‌شده در سه دهه اول، دوم و سوم در هر ماه آرد دریافت می‌کنند. وی گفت: از مردم تقاضا داریم از نانوایی‌هایی که دارای پروانه فعالیت، جواز کسب و پروانه بهداشت تضمین‌شده هستند، خرید کنند. مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران افزود: گاهی اوقات دیده شده است برخی از نانوایی‌ها که پروانه کسب و اجازه فعالیت هم ندارند و آرد مورد نیاز خود را از طریق شبکه غیررسمی تأمین می‌کرده‌اند با کمبود آرد مواجه شده و موجبات سوءاستفاده برای رسانه‌های ضدانقلاب را فراهم کرده‌اند. سیف در خصوص نانوایی‌های آزادپز هم گفت: نانوایی آزادپز دیگر در کشور وجود ندارد و همه نانوایی‌ها به دو مدل یارانه‌ای یک و دو، از دولت آرد دریافت می‌کنند که در نوع اول به‌صورت کاملاً دولتی و به‌قیمت هر کیلو ۶۶۵ تومان و نوع دوم که به‌صورت آزاد آرد دریافت می‌کنند. وی افزود: هر سال در نیمه دوم سال، به‌دلیل این‌که روز‌ها کوتاه می‌شود و تعطیلی خیلی از ادارات و فضا‌های کاری توأم با یکدیگر می‌شود متأسفانه شاهد شلوغی و ازدحام متقاضیان نان در صف نانوایی‌ها هستیم. مدیرعامل شرکت بازرگانی دولتی ایران گفت: علت دیگری که امکان دارد نانوایی، نان کمتری پخت کند این است که بعضی نانوایی‌ها به‌جای هشت ساعت کار شش ساعت فعالیت می‌کنند. سیف تأکید کرد: در هیچ نقطه‌ای از کشور، نه در زمان حاضر بلکه در گذشته و حتی در آینده هم هیچ مشکلی در تهیه آرد و نان نداریم ضمن اینکه میزان ذخایر راهبردی کشور هم بی‌نظیر است. وی در پایان گفت: یکی از نانوایی‌ها در استان البرز که مرتکب تخلف هم شده، فیلمی از واحد صنفی خود را برای یکی از شبکه‌های فارسی‌زبان خارجی فرستاده است که این فیلم کاملاً دروغ است و بعد از بررسی‌ها، مشخص شد این نانوایی تخلفات گسترده‌ای داشته است که در زمان حاضر در حال رسیدگی از طریق مراجع ذی‌ربط هستیم. بنابر این گزارش هرچند مشکل اخیر ایجادشده در خصوص آرد و نان که مربوط به بحث حمل‌ونقل و افزایش هزینه‌های تولید کارخانه‌های آرد است، خیلی مشکل حادی نیست و با فضاسازی شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های خارجی بزرگنمایی شده است، ولی صنعت آرد و نان کشور به‌ویژه کارخانه‌های تولید آرد و همچنین نانوایی‌ها با افزایش قیمت‌هایی که طی یک سال اخیر رخ داده است، نیاز به توجه بیشتر از سوی مسئولین برای حل مشکلات مربوط به رشد هزینه‌های تولیدشان دارند و از آنجایی که فعلاً افزایش قیمت نان هم در دستور کار دولت نیست، لازم است دولت رشد هزینه‌های آنها به‌ویژه نانوایی‌ها را جبران کند.