یکی از شئون نفس که او نفس مُسوّله نام دارد، کارش این است که اوّلا بداند انسان چه چیز می‌طلبد. این شخص آیا مال دوست است، جاه دوست است، میز و پُست و مقام می‌طلبد یا در اِعمال غرائض جنسی گرفتار مشکلات است؛ برخی‌ها در مقام جاه زانوهای آنها می‌لرزد، برخی در مقام اِعمال غرائض زانوهای آنها می‌لغزد، بعضی از نظر پول، بعضی از نظر تهدید، برخی از نظر تَحبیب، بالأخره هر کسی یک نقطه ضعفی دارد؛ این شأن از شئون نفس وقتی که روان کاوی کرد، درون کاوی کرد، بررسی کرد که این انسان چه چیزی را دوست دارد و از چه چیزی می‌ترسد، آنچه را که او دوست دارد، زشت‌ترین و بَدترین رخدادها را به صورت یک امر زیبای آن شخص پسند در می‌آورد، در برابر دیدگان او مُجسّم می‌کند و او را زیبا نشان می‌دهد. یا یک چیزی را که زیباست، زشت نشان می‌دهد و از او دورش می‌کند. این کار به نام (تَسویل) است که زشت را زیبا نشان دادن، زیبا را زشت نشان دادن، حقّ را باطل نشان دادن، باطل را حقّ نشان دادن، صدق را کذب نشان دادن، کذب را صدق نشان دادن، حسن را قبیح نشان دادن، قبیح را حسن نشان دادن، این نیرنگ کار تَسویل است. نفس انسان در برابر عقل در جبهه جِهاد اکبر در این بخش کارش تَسویل است. وقتی که مُسوّلانه رفتار کرد، انسان را فریب می‌دهد. وقتی فریب داد، مبتلا می‌کند به این کار . وقتی مبتلا کرد به این کار ، این را حقّ دید و صدق دید، مکرّر این را انجام می‌دهد. وقتی مکرّر انجام داد، به دام اسارت همین نفس مُسوّله قرار می‌گیرد. در جبهه جهاد اکبر شکست می‌خورد. وقتی شکست خورد ، آن وقت اسیر می‌شود.
این است که وجود مبارک امام سجاد عرض کرد: پروردگارا ! من در تمام موارد، هیچ کدام، در هیچ موردی شما را با انکار ربوبیّت معصیت نکردم ، بلکهسَوَّلَتْ لِی نَفسِی وَ غَلَبَنِی هَوانِی وَ اَعانَنِی عَلَیها شِقوَتِی وَ غَرَّنِی سِترُکَ المُرحی عَلَیّ . از یک سو تو پرده‌داری کردی، پرده‌دری نکردی، من مغرور شدم . از طرفی شهوت و غضب غالب شد، من در این جهاد شکست خوردم.
همانطوری که برادران یوسف طبق بیان یعقوب سلام الله علیه سَوَّلَتْ لَکُمْ اَنفُسُکُمْ (سوره یوسف/ آیه 18 و آیه 83) بود، همانطوری که سامری گفت: سَوَّلَتْ لِی نَفسِی(سوره طه/ آیه 96) ؛ گاهی گوساله پرستی در اثر تَسویل نفس، توحید می‌شود! گاهی برادرکُشی در اثر تَسویل نفس کار خوب تلقّی می‌شود. این تَسویل از خطرناک‌ترین مراحل نفس انسانی است در بخش جهاد اکبر . وقتی انسان گرفتار نفس مُسوّله شد، به دام می‌افتد؛ وقتی دام افتاد، اسیر می‌شود.
آنگاه وجود مبارک امام سجاد عرض می‌کند: پروردگارا ! منِ اسیر شده به دام افتاده را کی باید درمان کند ‎.