یک دلیل ظهور چنین حس امیدواری تداوم کشف ذخایر تازه نفت و گاز در کشور و دلیل مهم و تاثیرگذار آن پیدایش و بالندگی توانمندی ساخت و تولید قطعات و سامانه های پیشرفته و تجهیزات کلیدی و پرکاربرد در فرآیند توسعه و راهبری تاسیسات  مدرن نفت و گاز است.

از سویی دیگر و به دلیل قدمت تاسیسات نفتی ایران، امروزه در بسیاری از بخش ها با کمبود قطعات و به روز نبودن تجهیزات صنعتي مواجه و در برخی از بخش ها نیز به علت مسدود شدن مسیر همکاری های علمی و فنی به دلایلی از جمله تحریم از داشتن تجهیزات روزآمد محروم هستیم.

طی سالهای اخیر “نهضت ساخت داخل” در راستای رفع نیازمندی های ناشی از کمبود قطعات پرکاربرد و کاستن از فشار ناشی از تحریم ها و محدودیت ها در کشور ایجاد شده است که امید می رود نتایج این نهضت در آینده کشورمان را به یک قطب پویا در تولید تجهیزات نفت و گاز تبدیل نماید.

در اين راستا، ماشين آلات دوار و بويژه توربين ها از تجهيزات مهم و پركاربرد و حساس در صنايع نفت و گاز محسوب مي شوند.

طی تمامی سالهای حیات صنعت نفت ایران؛ کشورمان وابستگی شدیدی به تامین قطعات، تجهيزات اساسي و پشتيباني این کالای مهم از سازندگان خارجی داشته است و به دلیل نوع تاثیرگذاری توربین در روند و عملیات تولید، انتقال نفت خام و گاز طبیعی و بسیاری از بخش های دیگر صنعت نفت و گاز، این گمان به وجود آمده بود که با اجرای محدودیت فروش این اقلام و قطعات از سوی سازندگان خارجی، صنعت نفت کشورمان در مدت زمان کوتاهی عملاً فلج خواهد شد، این اتفاق با تلاش و همت سازندگان ایرانی و متخصصان پراراده کشورمان مجال تحقق نیافت.

چندي پيش شرکت ملی مناطق نفتخیز جنوب به عنوان بزرگترین تولید کننده نفت خام کشور براي اولين بار در تاريخ كشور، قراردادی مهم با یک مجموعه صنعتي ايراني برای ساخت كامل توربین های مورد نیاز خود با دانش صد در صد داخلي منعقد كرد.

به بهانه این قرارداد، پای صحبت های حسن هلالی حسن هلالی؛ مدیرعامل شرکت توربین ماشین خاورمیانه به عنوان مجري اين طرح ملي نشستیم تا درباره این صنعت و اين قرار داد تاثیر آن بر روند توسعه صنعت نفت به عنوان يك حركت استراتژيك و كليدي بیشتر بگوید.

هلالی در گفت و گو با خبرنگار، ما با بیان اینکه توربين هاي گاز در سه حوزه ۱ الي ۲۵، ۲۵ الي ۴۰ مگاوات به بالا تقسيم مي شوند، افزود: در صنعت نفت و گاز معمولا توربین های زیر ۲۵ مگاوات  و ۲۵ مگاوات که به توربین های صنعتی معروف اند، مورد مصرف قرار می گیرند.

به گفته مدير عامل شركت توربين ماشين گفت: توربین های ۲۵ تا ۴۰ مگاوات مرز بین توربین های نیروگاهی و نیمه صنعتی است و عمدتاً جهت تاسيسات و جانبي (utility) واحدهاي بزرگ استفاده مي شوند. 

وی اظهار داشت: در حال حاضر شرکت مپنا در حوزه تولید و تامین توربین های ۴۰ مگاوات به بالا فعال است این در حالی است که طی ۲ سال اخیر یک شرکت غیر ایرانی نیز  در این بخش فعالیت می کند و وظیفه رانش کمپرسورهای سانتریفیوژ را در خطوط انتقال گاز برعهده دارد.

هلالی تصریح کرد: هم اکنون توربین های ۲۵ مگاواتی را شرکت توربوکمپرسور نفت (OTC) برای شرکت گاز تولید می کند و توربین های با کلاس ۱۵۰ مگاوات که در بخش نیروگاهی مورد استفاده قرار می گیرد توسط شرکت مپنا ساخته می شود.

مدیرعامل شرکت توربین ماشین خاورمیانه ادامه داد:  توربین های  SGT600با انتقال تکنولوژی خارجی از زیمنس و اکراین در در داخل کشور در حال ساخت است.

وی با اشاره به اینکه در حوزه توربین های زیر ۲۵ مگاوات در صنایع داخلي به ويژه نفت و گاز فعاليت بومي سازي ساخت تا به حال در برنامه نبوده است، اذعان داشت: شرکت توربین ماشین خاورمیانه با سرمایه گذاری بر روی زیر ساخت های علمی، فنی، تجهیزات و نیروی انسانی بالفعل موجود در کشور سرمایه گذاری کرده است، تا مكمل حركت هاي ارزشمند ديگر در اين صنعت باشد.

هلالی در تشریح برنامه های شرکت توربین ماشین خاورمیانه گفت: طبق برنامه ریزی های انجام شده این شرکت می کوشد، با توانمندی ها و تلفیق داشته های خود به دانش تولید توربین های گازی دست یابد.

دست يابي به دانش ساخت ۷۰ درصد از قطعات توربين در داخل كشور

مدیرعامل شرکت توربین ماشین خاورمیانه اضافه کرد: این شرکت از سال ۱۳۸۰ با ساخت قطعات حساس، نیمه حساس، قطعات مصرفی، تعمیرات اساسی، تامین، نصب و راه اندازی وارد عرصه تامین قطعات و تجهیزات صنعت نفت، گاز، پتروشيمي و انرژی شد وتوانست با تلاش خود و بر اساس برنامه ريزي استراتژيك و مدون در قالب ۳ برنامه ي ۵ ساله، طی ۱۲ سال گذشته براي اولين بار به دانش ساخت۷۰ درصد قطعات اين نوع توربین ها، مونتاژ، رفع عيب، نصب و راه اندازي آنها دست یابد.

وی با اعلام اینکه هم اکنون شرکت توربین ماشین خاورمیانه با کمک متخصصین داخلی توانسته است از قطعه سازی عبور کند، ادامه داد: ساخت انواع قطعات، تست میدانی، اخذ گواهینامه های مختلف بهره برداری، رضایت نامه هاي کارفرما، كسب دانش شناسايي و جایگزینی آلیاژهاي منسوخ شده و ارائه محصولات با مواد جديد و به روز از جمله فعالیت های انجام شده در شرکت توربین ماشین خاورمیانه است كه در طراحي و ساخ
ت اجزاي كمپرسورهاي سانتريفيوژ، توربين هاي بخار و توربين هاي گازي تحقق يافته است.

هلالی خاطر نشان کرد: با توجه به اینکه در انتقال تکنولوژی اجازه جایگزینی آلیاژ و جابه جایی قطعات به سازنده داده نمی شود اما شرکت توربین ماشین خاورمیانه توانست از این فاز عبور کند و از مواد جایگزین برای تعمیر و یا ساخت توربین استفاد کند.

این مدیر بخش خصوصی گفت: زمانی که شرکت توربین ماشین خاورمیانه پیشنهاد داد که با ترکیبات جدید توربین بسازد شرکت های صاحب تکنولوژی اعلام کردند که ممکن است نتیجه خوبی با قطعات و آلیاژهای جایگزین حاصل نشود به همین جهت برنامه بعدی این شرکت طراحي و ساخت تست استند توربین گازي بود.

وی افزود: شرکت توربین ماشین خاورمیانه به جهت اثبات دانش و تکنولوژی خود ساخت تست استند را در دستور كار قرار داد که بر اساس آن، توربین ساخت شرکت های صاحب تکنولوژی در تست استند قرار می گیرد و نتایج حاصل از عملکرد آن ثبت می شود، سپس با قراردادن توربین ساخت داخل در تست استند می توان شرایط توربین ساخت داخل را با توربین خارجی مقایسه کرد.

هلالی تاکید کرد: پس از مقایسه توربین ساخت داخل و خارج می توان به این مسئله پی برد که توربین داخلی توانایی رقابت با مدل های مشابه خارجی را دارد يا خير.

مدیرعامل شرکت توربین ماشین خاورمیانه یادآور شد: بیش از ۴۰ نوع توربین از ۲۰ سازنده مختلف در کشور وجود دارد که توربین گازی ساخت شرکت توربین ماشین خاورمیانه بايد رقابت با انها است.

این کارآفرین کشورمان گفت: توربین ملی که توسط شرکت توربین ماشین خاورمیانه ساخته خواهد شد بر اساس بهترین نمونه های موجود در جهان مهندسی معکوس و بر اساس سطح تكنولوژي توليد موجود در كشور طراحي مجدد شده و۱۰۰ درصد ایرانی است.

وی اظهار داشت: در ساخت توربین ملی پس از مهندسی مجدد ومهندسی معکوس، بازطراحی و کشف پارامترهای فنی، ساخت نمونه با اعمال برخی تغییرات که به طولانی شدن عمر توربین کمک خواهد کرد در دستور کار قرار خواهد گرفت.

افزايش ۵۰۰ اسب بخاري توربين هاي گازي

هلالی تصریح کرد: مهندسان شرکت توربین ماشین خاورمیانه برای افزایش توان دستگاه از ۴۰۰۲ به ۴۵۰۲ اسب بخار اقدامات موثری از جمله استفاده از پوشش های برتر، تغيير شكل در ايرفويل ها و در نتيجه افزايش فشار كمپرسور و استفاده از مواد برتر در ناحیه داغ برای ساخت توربین و نيز افزايش حجم هواي ورودي جهت افزايش ظرفيت موتور را مورد بررسي قرا داده اند که این امر مستلزم تغییر در سیستم کنترل، شرایط هوای ورودی و خروجی نيز بوده كه همه موارد ارزيابي قرار گرفته استو در محصول جديد به عنوان دانش فني توسعه يافته اين شركت (برند) ثبت خواهد شد.

وي در خصوص توان رقابتي شركت توربين ماشين خاورميانه با شركت هاي صاحب تكنولوژي خاطر نشان كرد: با افزايش عمر مواد، افزايش كارايي، جايگزيني مواد و تغيير پوشش ها بر اساس تكنولوژي روز و همچنين ارزان تر بودن مي توان با شركت هايي چون زيمنس و سولار به عنوان رقباي اصلي در بازار داخل كشور به رقابت جدي پرداخت كه در اين ميان بايد بر روي عمر، توان و هزينه تمام شده كار كرد.

هلالي معتقد است كه ساخت توربين در داخل كشور نه تنها در زمان اعمال تحريم بر ايران از سوي كشورهاي غربي، اقتصادي خواهد بود بلكه با برداشتن تحريم ها نيز ساخت توربين در داخل كشور ارزان تر و قابل رقابت با توربين هاي خارجي است.

به گفته مدير عامل شركت توربين ماشين، با نگاهي توسعه اي و ملي مي توان توربين هاي صنعتي، توربن هاي هوايي، دريايي، كمپرسورهاي صنايع پتروشيمي، گاز و LNG را توليد كرد.

مدیرعامل شرکت توربین ماشین خاورمیانه از ساخت توربين هاي ۶ و ۱۰ مگاواتي در آينده خبر داد و گفت: پس از ساخت اين توربين ها، شركت هاي فعال در عرصه نفت و گاز، مهندسی توسعه طرح ها، پروژه های خود بر اساس توربين هاي ۶ و ۱۰ مگاواتي تعريف مي كنند.

ساخت توربین هاي ۶ و ۱۰ مگاواتي در داخل كشور

وي اضافه كرد: طبق برنامه ريزي هاي انجام شده تا پايان برنامه چشم انداز، ساخت توربین هاي ۶ و ۱۰ مگاواتي به اتمام خواهد رسيد اين در حالي است كه اين طرح در نقشه جامع توربین های صنعت نفت ارائه شده است.

هلالي با بيان اينكه پس از گذشت زمان توربين ها با كاهش بازدهي قطعات توربين روبرو مي شوند كه منجر به نزول نرخ كاركردشان مي شود، ادامه داد: عمر مفید قطعات توربين هاي آمريكايي بین ۱۵ تا ۲۵ سال، توربين هاي اروپايي ۸ تا ۱۸ سال و توربين هاي شرقي ۴ تا ۱۰ سال است در عين حال با تعويض قطعات اصلي مي توان توربين را به شرايط نو بازگرداند.

مدیرعامل شرکت توربین ماشین خاورمیانه با بيان اينكه بازار هدف اين شركت در حال حاضر عراق و در گام هاي بعدي تركيه، بوليوي و ونزوئلا است، تصريح كرد: با برخي از شركت بهره بردار در عراق براي نوسازي و تعميرات اساسي توربين ها در حال مذاكره هستيم اين در حالي است كه به كشورهاي حوزه خليج فارس نيز قطعات توربين را به فروش رسانديم.