احیای برجام دور از دسترس؟! پرونده هسته‌ای ایران قرار است امروز دوباره در شورای حکام مطرح شود. پیش از مطرح شدن این پرونده سه کشور اروپایی صاحب نقش در ۱+۴، در بیانیه‌ای درخواست‌های ایران را در جریان رد و بدل کردن نامه‌های فی‌ما‌بین ایران و ایالات متحده نسنجیده و غیرسازنده توصیف کرده بودند.

به گزارش پایگاه خبری پارسی پرس به نقل از اخبار سبز کشاورزی، نادر کریمی جونی| در این بیانیه کشورهای یاد شده ابراز عقیده کرده بودند که این درخواست‌ها تردیدهای جدی درباره نیت ایران و پای‌بندی آن برای دست‌یابی به توافق را برانگیخته است.

البته سه کشور اروپایی بر این نکته نیز پای فشرده بودند که مواضع جمهوری اسلامی امکان دسترسی به توافق برای احیای برجام را تضعیف می‌کند.

اروپایی‌ها همچنین نسبت به اینکه رفتار ایران، احیای برجام را به خطر می‌اندازد، هشدار داده‌اند.

در مقابل این بیانیه، همانگونه که انتظار می‌رود متحدان ایران آن را رد و مخالفان ایران از آن استقبال کرده‌اند. چنانکه میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه، در گفت‌وگوهای وین این بیانیه را بی‌موقع و غیرسازنده توصیف کرده و تلویحاً از اروپایی‌ها انتقاد کرده است.

در مقابل تل‌آویو از این بیانیه استقبال کرده و وزیر امورخارجه آن کشور گفته است که اسرائیل همه تلاش خود را برای نابودی توافق میان ایران و کشورهای ۱+۴ به‌کار می‌گیرد.

روشن است که متحدان عربی اسرائیل به‌ویژه کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس مانند اسرائیل از صدور این بیانیه خوشحال هستند؛ اما آنان ترجیح می‌دهند به‌طور صریح درباره دعوای ایران با اروپا و ایالات متحده چیزی بر زبان نیاورند.

بیانیه‌های تکراری علیه تهران و عدم اجرای تعهدات از سوی مقامات اروپایی خشم ایران را موجب شده است و این بار ایران ترجیح داده به هویت نامستقل سه کشور اروپایی و همدسی ایشان با ایالات متحده آمریکا اشاره کند.

در این باره مقامات ایرانی و ازجمله سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان بر این نکته تاکید کرد که اصولا ایران کشورهای اروپایی صادرکننده بیانیه را بی‌طرف و مستقل نمی‌داند و آنان را به‌عنوان همدستان ایالات متحده می‌شناسد.

به این ترتیب ایران نشان داد که در شرایط حاضر انتظار بی‌طرفی از کشورهای یاد شده را ندارد و این حمله کشورهای فرانسه، انگلستان و آلمان از نظر مقامات تهران دور از انتظار نبوده است.

پیش از این، جوزپ بورل که میانجی‌گر مذاکرات غیرمستقیم تهران‌ـ واشنگتن است و از مفاد نامه‌های رد و بدل شده میان ایران و ایالات متحده آگاه است، نظرات ایران را قابل درک دانسته و در این‌باره گفته بود که خواسته‌های ایران منطقی و قابل درک است؛ اما برخلاف این دیدگاه کشورهای اروپایی طرف مذاکره وین، موضعی نزدیک به ایالات متحده اتخاذ کرده و از خواسته‌های ایران انتقاد کرده‌اند.

این در حالی است که در هفته‌های گذشته و پس از آخرین مکاتبه‌ای ایران و ایالات متحده، دیپلمات‌ها درمورد نزدیک شدن به نقطه توافق ابراز خوش‌بینی کرده بودند.

این موضع‌گیری البته امیدهایی برای پایان مذاکرات و حصول توافق برانگیخته بود؛ اما با توجه به صدور بیانیه اخیر و اظهاراتی که طرف ایرانی، اروپایی و آمریکایی در روزهای اخیر بیان کرده‌اند، این امیدهای برانگیخته شده را کم رنگ‌تر کرده و در مقابل نگرانی‌هایی به‌وجود آورده که مبادا مرگ برجام فرابرسد و دوباره مشکلات گذشته اوج بگیرد.

با این حال به نظر می‌رسد طرف غربی که شامل کشورهای اروپایی و ایالات متحده آمریکا می‌شود، تصمیم گرفته تا موضوع کشاندن پرونده ایران به شورای امنیت ملل متحد و مساله احیای برجام را همزمان دنبال کند؛ از این بابت در همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای طرف غربی تلاش می‌کند تا پرونده هسته‌ای ایران را با ابزارهای مختلف احیا کند و زنده نگهدارد.

در این صورت از یک سو مذاکرات احیای برجام پیش برده می‌شود و از سوی دیگر فشارهای و تهدیدها علیه ایران در مورد ارجاع پرونده آن به شورای امنیت ملل متحد، تداوم پیدا می‌کند. این رفتار شاید سیاست چماق و هویج باشد که از یک‌سو تشویق به همکاری می‌کند و از سوی دیگر درمورد عواقب عدم همکاری هشدار می‌دهد.

با این شرایط گمان نمی‌رود که سیاست جدید اروپایی‌ها علیه ایران نتیجه مثبتی داشته باشد، به لحاظ اقتصادی ایران بار همکاری‌های خود را متوجه کشورهای اورآسیا، همسایگان و متحدان خویش در آمریکای لاتین کرده و امیدوار است از طریق این کشورها، امکان جذب سرمایه‌گذاری، تامین درآمدهای ارزی و تامین مایحتاج خود را سامان دهد.

در این صورت اروپا و آمریکا، امکان اندکی برای تحت فشار قرار دادن ایران را دارند و نمی‌توانند با اهرم‌های موجود تهران را تسلیم وادار کنند به ویژه آنکه تمهیدات اندیشیده شده درمورد ایران در مسکو به‌طور جدی دنبال می‌شود.

با این وضع، ممکن حصول توافق درمورد احیای برجام دور از دسترس به نظر برسد.