نمونه بارز آن صنعت خودروسازی است که این روزها بجای تولید خودرو «زیان» تولید می‌کند. شاید بپرسید چرا؟
صنعت خودروسازی از مواد زیادی برای ساخت خودرو استفاده می‌کند از جمله آهن، آلومینیوم، پلاستیک، استیل، شیشه، لاستیک، مواد نفتی، مس، فولاد و غیره. از این مواد برای ساخت اجزایی که حتی به فکرمان هم خطور نمی‌کنند مانند عقربه‌های روی صفحه کیلومترشمار تا قطعات بزرگی همچون بدنه موتور یا چرخ دنده‌های گیربکس استفاده می‌شود. در بین همه این اقلام هفت ماده اصلی پرمصرف‌ترین مواد در صنعت خودروسازی است که عبارتند از فولاد، پلاستیک، آلومینیوم، سرب، روی، مس و چدن.
بیشتر وزن خودروهای مدرن به خاطر فولاد است. برای مثال، در سال ۲۰۰۷ در یک خودرو معمولی هزار و ۹۰ کیلوگرم و در یک وانت یا خودروی شاسی بلند نزدیک به هزار و ۳۶۰ کیلوگرم فولاد به کار رفته بود. فولاد برای ساخت شاسی زیرین یا شبکه‌ای به کار می‌رود که اسکلت خودرو را تشکیل می دهد و در صورت تصادف از شما محافظت می‌کند. ستونِ درها، سقف و حتی صفحات بدنه‌ بیشتر خودروهای امروزی از فولاد ساخته شده‌ است. حتی اگزوز هم از فولاد زنگ‌نزن ساخته می‌شود. در طول این سال ها، صنعت فولاد بسیار رشد کرده است. به همین دلیل امروزه خودروسازها می‌توانند برای قسمت های مختلفی از خودرو از انواع مختلفی فولاد استفاده کنند.
با نگاهی به مقایسه رشد قیمت مواد اصلی بکار رفته در تولید خودرو متوجه می‌شویم که فاصله بسیاری بین هزینه‌های تولید خودرو امسال نسبت به پارسال وجود دارد. نگاهی اجمالی به جدول مقایسه‌ای مواد مورد نیاز تولید خودرو بازگو کننده واقعیت‌های بسیاری است.
مقایسه میانگین قیمت مواد مورد نیاز تولید خودرو در سال ۹۶ با متوسط قیمت هفت ماهه امسال حاکی از رشد قیمتی ۸۳ درصدی مس، ۲۷۱ درصدی لاستیک، ۲۳۶ درصدی آلومینیوم، ۱۷۲ درصدی روی، ۲۵۸ درصدی فولاد، ۱۸۹ درصدی سرب و ۲۴۱ درصدی چدن است.
در کنار همه این افزایش قیمت‌ها باید به افزایش نرخ ارز هم اشاره کرد. با توجه به میزان بالای وابستگی صنعت خودرو به صنایع خودروسازی و قطعه‌سازی خارج از کشور میزان ارزبری هر خودروی تولیدی متفاوت است.
به شکلی که گفته شده خودروهایی تولید داخل حدود ۲۲ تا ۲۳ درصد ارزبری دارند، اما خودروهایی که قطعات آن به صورت کامل وارد می شود ممکن است تا ۹۵ درصد ارزبری داشته باشد. این میزان وابستگی به ارز خواسته یا ناخواسته تاثیرات زیادی بر هزینه‌های خودروسازان دارد.
مطابق آمارها میانگین نرخ دلار در سال گذشته ۴۰ هزار و ۶۶۹ ریال و نرخ یورو ۴۸ هزار و ۸۷ ریال بوده است. این در حالیست که نرخ بازار آزاد دلار تا اواسط مهرماه امسال ۱۳۵ هزار ریال و نرخ یورو ۱۵۰ هزار ریال بوده است.
با همه افزایش‌هایی که هزینه‌های تولید خودرو در ایران دارد اگر نگاهی به قیمت مصوب خودروسازان بیندازیم اما افزایش قیمت خودرو هیچ تناسبی با هزینه‌های تولید شده نداشته است.
مقایسه قیمت مصوب خودروهای پرتیراژ داخلی در سیزدهم آذرماه امسال با قیمت خودروها در همین تاریخ در سال گذشته حاکی از رشد تنها ۷٫۲ درصدی پراید ۱۳۱، ۷٫۷ درصدی تیبا، ۸٫۵۳ درصدی چانگان، ۸٫۹۶ درصدی پژو ۲۰۶، ۱۰٫۴ درصدی دانگ فنگ اتوماتیک، ۹٫۸۵ درصدی دنا و ۸٫۰۸ درصدی سمند بوده است.
به عبارت دیگر خودروسازان ایران ناچارند همه هزینه‌های خود را بر اساس قیمت‌های روز انجام دهند در حالی که آنها قادر نیستند قیمت‌های خود را با استفاده از منطق اقتصادی ترمیم کنند.
تولید بر اساس هزینه‌های روز و فروش بر اساس قیمت‌های سال پیش، معادله‌ی عجیبی است که خودروسازان را واداشته که این روزها بجای «تولید خودرو»، «تولید زیان» کنند و اگر هر چه زودتر فکری به حال جبران این زیان‌های انباشته نشود به تدریج سخن از تولید خودرو در ایران زمین سخنی نامشهود خواهد بود.
…………………………
* کارشناس اقتصادی

منبع گزارش:خبرگزاری ایرنا