آبزی‌پروری و چالش‌های اقلیمی،‌ سازمان خواربار و کشاوزی ملل متحد (فائو) سالیانه اجلاس شیلات (ماهیگیری) را با حضور کشورهای عضو برگزار می‌کند.

پارسی پرس: اجلاس سی چهارم کمیته ماهیگیری فائو از تاریخ اول تا پنجم فوریه ۲۰۲۱ مطابق با ۱۳ -۱۷ بهمن ۱۳۹۹ در شهر رم به صورت مجازی برگزار شد و مطالب بسیار مهمی در بحث صید و آبزی‌پروری و امنیت غذایی عنوان شد و این موارد طی بیانیه ای به شرح زیر مورد تایید شرکت کنندگان قرار گرفت.

این بیانیه می‌تواند سرفصل برنامه‌ریزی دست اندرکاران دولتی، مدیران و محققین موسسات تحقیقاتی، دانشگاهیان و بهره برداران بخش خصوصی قرار گیرد.

وزیران و نمایندگان کشورها برای توسعه پایدار و تعهدات برنامه ۲۰۳۰ و پایان دادن به فقر و گرسنگی تاکید داشتند و عنوان شد که در سال ۲۰۱۹ حدود ۷۵۰ میلیون نفر به افراد گرسنگی یا کم تغذیه شده افزایش شده است و اینکه از هر چهار کودک زیر ۵ سال یک نفر به طور مزمن سوء تغذیه دارد.

نقش صید و آبزی‌پروری در مبارزه با گرسنگی و فقر به مرور زمان در حال رشد است و در سال ۲۰۱۸ براساس آمار فائو،  156 میلیون تن ماهی و ۳۲ میلیون تن  گیاهان آبزی‌پروری مصرف مستقیم انسان تولید شده است و افزایش ۷ برابری نسبت به سال ۱۹۵۰ داشته است و برای ۳٫۳ میلیارد نفر که ۲۰ درصد جمعیت متوسط مصرف پروتئین حیوانی داشتند را تهیه کردند.

نقش و سهم صید و آبزی‌پروری چه به صورت صنعتی و چه به صورت خرد در ریشه کنی فقر و تامین معیشت و نیازهای غذایی جوامع محلی خیلی مهم است.

نفش زنان در کلیه اهداف توسعه پایدار به ویژه به عنوان عوامل دستیبابی به امنیت غذایی و بهبود تغذیه خانواده‌های فقیر و آسیب پذیر و پتانسیل‌های صید و آبزی‌پروری فرصت بسیار مهمی است.  تمام دنیا از تأثیر بی سابقه بیماری همه گیر COVID-19 بر روی بخش‌های صید و آبزی‌پروری و اتکا به تجارت جهانی و شناخت اهمیت اطمینان از توسعه پایدار بخش نگران هستند.

در بیانیه اجلاس فائو، بر هدف توسعه پایدار برای حفاظت  و استفاده پایدار از اقیانوس ها، دریاها و منابع دریایی و نقش ماهیگیری  پایدار حیاتی در دستیابی به نتایج تنوع زیستی، تاکید شده است. با درک اینکه ۶۵٫۴ درصد از ذخایر ماهی در سطوح پایدار بیولوژیکی صید می‌شوند، جایی که صید به طور موثر مدیریت می‌شود، ولی بالاتر از سطح هدف یا بازسازی است، در حالی که در مواردی که مدیریت صید  ضعیف است، روند وضعیت ذخائر  بدتر است.

مناطقی که دارای مدیریت صید توسعه نیافته هستند، به طور متوسط ​​نیمی از فراوانی  ذخائر  ارزیابی شده هستند و پایداری آنها رو به زوال است. ۳۴٫۲ درصد از کل ذخایر ماهی دریایی که توسط فائو کنترل می‌شود در حال حاضر فراتر از حد پایدار بیولوژیکی صید می‌شوند، و از  سال  1974 که فائو پایش داشته، میزان آن سه برابر افزایش  داشته است .

با درک این که چالش‌ها در اجرای اقدامات موثر مدیریت صید، پیچیده، خاص منطقه ای و چند بعدی است، و اغلب به دلیل اطلاعات کافی برای پشتیبانی از تصمیمات مبتنی بر علم، و همچنین ظرفیت نهادی و انسانی محدود، لزوم تلاش هماهنگ در آبها را نشان می‌دهد در داخل و فراتر از صلاحیت ملی که فقط شامل اقدامات حفاظت از محیط زیست نیست بلکه شامل ظرفیت سازی و پشتیبانی است، به ویژه برای کشورهای کوچک در حال توسعه  و کشورهای کمتر توسعه یافته، برای مدیریت شیلات پایدار و یکپارچه سازی ماهیگیری نیاز به برنامه ریزی و حکومت اقیانوس چارچوب گسترده تر، در چارچوب اکوسیستم و پیشگیرانه روش، و تقویت اراده و ظرفیت سیاسی و بهبود اجرای چارچوب سیاست‌های موجود شناخت بیشترنیاز است .

با درک این که پرورش آبزیان در ۵ دهه گذشته سریع‌ترین رشد صنعت تولید مواد غذایی بوده است، فائو مسئولیت دو برابر شدن سرانه مصرف ماهی در جهان از سال ۱۹۶۰ را به عهده داشته و سهم بیشتری در تأمین مواد غذایی و معیشت یک جمعیت در حال رشد دارد.

این بخش منابع غذایی توسعه پایدار را با بهبود سلامت آبزیان و امنیت زیستی، کاهش بار بیماری و تشویق به استفاده مسئولانه و محتاطانه از داروهای ضد میکروبی تقویت می‌کند.

چالش‌های مهمی که در صنعت صید و آبزی‌پروری به وجود آمده است با تغییر شرایط آب و هوایی و اقیانوس‌ها، به ویژه در آنجا که درجه حرارت گرم شدن آب، از بین بردن اکسیژن زدایی و اسیدی شدن در محیط‌های آبی در حال حاضر بر توزیع و فراوانی ذخایر ماهی در بسیاری از مناطق تأثیر می‌گذارد، نیاز فوری برای رسیدگی به این مشکلات از طریق اقدامات مدیریتی ماهیگیری نوآورانه، فراگیر، موثر و سازگار، و با اطمینان از اکوسیستم‌های سالم و مولد وجود دارد، از جمله با استفاده از بهترین اطلاعات علمی موجود، از زمان موثر و ابزارهای مدیریتی مبتنی بر منطقه، حفاظت و استفاده پایدار از ذخایر ماهی  مطابق با قوانین بین‌المللی و قوانین ملی، مناطق حفاظت شده است.

علاوه بر این، اگر به خوبی مدیریت شود، پاسخ ما به این چالش‌ها همچنین می‌تواند فرصت‌هایی ایجاد کند، از جمله اینکه بخش صید و آبزی‌پروری می‌تواند از طریق به کارگیری روش‌های کارآمد انرژی، در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای نقش داشته باشد.

برای اطمینان از غذاهای آبزی، اقدام فوری و هدفمند و  ارائه  راه‌های فراگیر، موثر و پایدار برای کاهش فقر، تأمین معیشت امن و زیربنای امنیت غذایی و تغذیه، برای دستیابی به اهداف تعیین شده در دستور کار ۲۰۳۰ خواهد گرفت،  ضمن اینکه هدف آیین نامه ماهیگیری مسولانه سال ۱۹۹۵ (CCRF) ایجاد اصولی برای فعالیتهای ماهیگیری و صید، از جمله توسعه آبزی‌پروری، با هدف اطمینان از حفاظت، مدیریت و توسعه مسئولانه آبزیان زنده است.

در اجلاس سالیانه فائو به این موارد توسط وزرای کشاورزی عضو تاکید شد:

مجدداً تعهد خود را نسبت به اصول و اهداف آیین نامه ماهیگیری مسولانه (CCRF)و اجرای مؤثر ابزارهای بین‌المللی ماهیگیری  و آبزی‌پروری که از زمان تصویب CCRF تدوین شده است ً مورد تأکید قرار دهیم.

برای افزایش موفقیت‌های اخیر در پایداری ماهیگیری، ما نیاز به پیاده سازی و بهبود سیستم‌های ارزیابی و مدیریت شیلات در همه مناطق به ویژه در مناطقی که وضعیت موجودی ماهی در آنها رو به کاهش یا ناشناخته است، داریم.

 ما باید مبنای علمی را در حمایت از تصمیمات مدیریت صید و آبزی‌پروری تقویت کنیم، از جمله با استفاده از فن آوری جدید، مانند نظارت و گزارش الکترونیکی، و ارتقا همکاری علمی بین‌المللی، به ویژه تحقیقات فرا رشته ای، ظرفیت سازی، آموزش و اطمینان از این که بهترین مشاوره علمی موجود در بخش در فرآیند تصمیم گیری با در نظر گرفتن دهه ۲۰۲۱-۲۰۳۰ سازمان ملل متحد برای توسعه پایدار به درستی در نظر گرفته شده است.

رویکرد اکوسیستم به عنوان یک چارچوب موثر برای تلفیق اهداف حفاظت و استفاده پایدار و ترویج استفاده از اقدامات مدیریتی در تمام سیستم‌های آبی، سازگار با پیچیدگی و منحصر به فرد بودن هر منبع و زیستگاه و کاهش تأثیر دریایی بستر، وسایل ماهیگیری رها شده، گمشده یا در غیر این صورت دور ریخته شده (ALDFG) ، کاهش ضایعات  و صید ضمنی  و مسائل مربوط به صید و از بین بردن اقدامات مضر ماهیگیری مورد تاکید قرار گرفت.

 پتانسیل پرورش آبزی‌پروری را برای رشد بیشتر به ویژه از طریق اقدامات نوآورانه که از نظارت بر محیط زیست حمایت می‌کنند و همچنین مزایای پایدار برنامه‌های جدید توسعه و پرورش آبزی‌پروری جدید و مداوم و نیاز به سرمایه گذاری برای حمایت از ظرفیت سازی، تحقیق و توسعه خدمات شناخت، با توجه ویژه به مناطقی که رشد جمعیت بیشترین سیستم غذایی را به چالش می‌کشد.

 تکرار اهمیت مکانیسم‌های حاکمیت همکاری بین‌المللی برای کمک به بهبود صید و آبزی‌پروری پایدار و محافظت از محیط اقیانوس از جمله حمایت از تلاش برای اجرای اسناد بین‌المللی در صورت لزوم مانند کنوانسیون حقوق دریای سازمان ملل (UNCLOS) و ۱۹۹۵ توافقنامه سازمان ملل برای اجرای مقررات UNCLOS در تاریخ ۱۰ دسامبر ۱۹۸۲ در مورد حفاظت و مدیریت ذخایر ماهی و ذخایر ماهیان مهاجر (توافق نامه ذخایر ماهی) و توافق نامه FAO در مورد اقدامات دولت بندر و ابزارهای مکمل برای جلوگیری و از بین بردن صید غیر مجاز، گزارش نشده و غیرقانونی (IUU) از جمله با حمایت از بودجه مربوط به آنها، به منظور کاهش صید بیش از حد مجاز IUU است.

متعهد به تقویت، در صورت لزوم، رژیم‌های حفاظت و مدیریت ارگان‌های منطقه ای شیلات و سازمان‌های منطقه ای مدیریت شیلات و بهبود عملکرد آنها برای تقویت حکومت ماهیگیری و حفظ بهتر و بازیابی اکوسیستم‌های دریایی و تنوع زیستی در حالی که به طور موثرتری به امنیت غذایی کمک می‌کند؛ سیستم‌های غذایی پایدار مبارزه با ماهیگیریIUU ؛ و همچنین رشد پایدارو مشاغل هستیم.

 مصرف ماهی، گیاهان آبزی و فرآورده‌های آنها که از صید و آبزی‌پروری پایدار گرفته می‌شوند و مطابق با اقدامات حفاظتی و مدیریتی صید شده تشویق شوند، آبزیان از جمله غذاهای سالم کره زمین و به ویژه از  منابع کم مصرف هستند. تصدیق اینکه گرم شدن درجه حرارت آب، از بین بردن اکسیژن  و اسیدی شدن در محیط‌های آبی انتظار می‌رود سرعت تولید و توزیع فعلی گونه‌های ماهی هدف و غیر هدف را در اقیانوس، دریاها و آبهای داخلی را تغییر دهد.

 سیاست‌هایی حمایتی از مشارکت صید و آبزی‌پروری در مقیاس کوچک در امنیت غذایی اشتغال و درآمد ارتقا یابند، بهبود سیستم‌های جمع آوری داده‌ها، به ویژه ازصید صنعتی و صید خرد  و حمایت بیشتر دسترسی صیادان خرد و ابزی پروران  به بازارهای محلی، ملی و بین‌المللی، تجارت عادلانه و بدون تبعیض برای محصولات صید و آبزی‌پروری  در مقیاس کوچک، از جمله از طریق اجرای دستورالعمل‌های داوطلبانه FAO برای تأمین امنیت آبزیان در مقیاس کوچک را فراهم کنیم.

 ماهی‌ها به طور کامل در استراتژی‌های امنیت غذایی و تغذیه ای ملی، منطقه ای و جهانی در نظر گرفته شده اند و به پایداری طولانی مدت سیستم‌های غذایی برای از بین بردن گرسنگی و رفع سو تغذیه و کاهش بیماری‌های مرتبط با رژیم غذایی کمک می‌کنند.

با اجرای استانداردهای مورد توافق بین‌المللی از طریق اقدامات مناسب، از جمله آگاهی بخشی، آموزش با توجه به زمینه، ظرفیت‌ها و اولویت‌های ملی، به ویژه کاهش میزان تلفات و ضایعات قبل و بعد از برداشت در بخش، از جمله دور ریختن، تشویق کنید.، استانداردهای ایمنی و کیفیت، برای بهبود فرآوری، توزیع و مصرف ماهی، در نتیجه همچنین ارزش محصولات ماهی را در حمایت از اقتصاد پایدار و فراگیر اقیانوس افزایش می‌دهد .

تجارت مبتنی بر قاعده، تجارت آزاد، بدون تبعیض و عادلانه محصولات صید و آبزی‌پروری را از طریق همکاری در مجامع مربوطه منطقه ای و چندجانبه گسترش دهیم، اشکال خاصی از یارانه‌های شیلات را که به ظرفیت بیش از حد و صید بیش از حد کمک می‌کنند، منع کرده و یارانه‌های کمک کننده را حذف کنید. به صید غیر قانونی و با اطمینان از تجارت و فنی اقدامات شفاف، مبتنی بر توصیه‌های علمی، بدون تبعیض، مطابق با قوانین و استانداردهای مورد توافق بین‌المللی است و منجر به ایجاد موانع غیر تعرفه ای یا تضعیف اقدامات حفاظتی نمی‌شود.

 ارتقا دستیابی به شرایط کار ایمن، سالم و عادلانه برای همه افراد در بخش، حمایت از تلاش‌ها برای جلوگیری و متوقف کردن کار اجباری، تسهیل دسترسی به برنامه‌های حفاظت اجتماعی برای ماهیگیران و تولیدکنندگان آبزی‌پروری و جوامع آنها، اقدامات پشتیبانی برای بهبود ایمنی در دریا،  با همکاری سایر سازمانهای بین‌المللی مرتبط، از جمله سازمان بین‌المللی کار و سازمان بین‌المللی دریانوردی، در جهت ارتقا سطح زندگی برای همه بخش‌ها کار کنیم.

 اطمینان از توانمندی زنان با افزایش دسترسی کامل زنان به فرصت‌های برابر در صید و آبزی‌پروری از طریق سیاست‌های مبتنی بر جنسیت، اقدام موثر  علیه تبعیض و سو استفاده در محل کار، تسهیل دسترسی زنان به آموزش و پرورش، فن آوری، اعتبار، کارآفرینی فرصت‌ها، منابع طبیعی و فراهم آوردن فرصت‌های برابر در همه سطوح، از جمله برای رهبری و تصمیم گیری، و با مبارزه با نابرابری‌های سیستمیک جنسیتی که به ضرر زنان است .

پشتیبانی از اجرای رویکردهای مدیریتی چند بخشی،  اکوسیستم یکپارچه و هماهنگ، و همچنین برنامه ریزی زمانی و مکانی، با اشاره به اینکه تلاش‌های ما در زمینه فشارهای رو به رشد در سیستم‌های آبزی‌پروری دریایی و داخلی، مانند آلودگی در همه اشکال آن، اقدامات غیرقانونی، بلایای طبیعی، تغییرات آب و هوایی، از دست دادن تنوع زیستی، افزایش رقابت برای استفاده از مناطق دریایی و ساحلی و سایر خواسته‌ها در مورد دسترسی به آب شیرین و زمین توجه شود.

نتیجه می‌گیریم که موارد فوق، از چشم انداز در حال تکامل و مثبت صید و آبزی‌پروری  در قرن ۲۱ پشتیبانی می‌کند، جایی که این بخش به دلیل سهم خود در مبارزه با فقر، گرسنگی و سو تغذیه، توانایی آماده سازی و پاسخگویی به تغییر شرایط آب و هوایی و تعهد آن به توسعه پایدار کاملاً شناخته شده است. و  توصیه می‌کنیم که توسعه بیشتر این چشم انداز جدید، به عنوان مناسب، تحت نظارت کمیته ماهیگیری FAO (COFI)، به عنوان اصلی ترین مجمع جهانی برای بحث و تصمیم گیری در مورد مسائل مربوط به صید و آبزی‌پروری، برای مشارکت بیشتر و راه حل‌های مبتنی بر علم  قرار گیرد.

در ایران با توجه به ارتباط نزدیک و حضور فعال در اجلاس‌ها و کمیته‌های  فائو سیاست‌های خوبی برای توسعه  در صید و آبزی‌پروری اتخاذ شده است و توسعه چشمگیری در آبزی‌پروری محقق شده است.