استان خراسان رضوی با وسعتی حدود 117 هزار و 710 کیلومتر مربع، پنجمین استان بزرگ کشور است و شهر مقدس مشهد نیز ، بعنوان دومین کلان شهر مذهبی جهان در آن قرار دارد
وجود بارگاه ملکوتی هشتمین امام شیعیان حضرت علی بن موسی الرضا(ع) و سایر جاذبه های توریستی ، سالانه بیش از 25 میلیون زائر و مسافر از اقصی نقاط جهان را به مشهد می کشاند .
در حال حاضر در مشهد روزانه سه و نیم میلیون نفر جابجا می شوند که این میزان در 10سال آینده به 5 میلیون جابجایی در روز می رسد.
همین حجم بالای جابه جایی مسافر در کلان شهر مشهد سبب شد ساخت 4 خط برای قطار شهری مشهد تعریف شود که بر اساس برآوردها ،باید کار ساخت آن ،تا پایان سال 1404 به پایان برسد . عملیات ساخت خط یک قطار شهری مشهد در سال 1379 آغاز و در سال 1389 با صرف 500 میلیارد تومان هزینه تا حدود 90 درصد به پایان رسید .
مسیر خط 1 قطار شهری مشهد از فرودگاه شهید هاشمی نژاد تا انتهای بلوار وکیل آباد به طول 25 کیلومتر را در بر می گیرد . براساس آمارها ،روزانه 110 هزار مسافر با قطار شهری مشهد جابجا می شوند که بیشتر آنان را دانش‌آموزان و دانشجویان تشکیل می دهند.
این در حالی است که پس از گذشت سال ها ، همچنان 5 کیلومتر از خط 1 قطار شهری مشهد ،شامل 2 ایستگاه ساخته نشده است .
کار ساخت مسیر خط 2 قطار شهری مشهد نیز که از انتهای طبرسی شمالی ،پایین دست روستای کشف شروع می شود و با طول حدود 14 کیلومتراز جنوب به شمال شهر و بالعکس را پوشش می دهد از سال 1388 آغاز شده و تاکنون تنها ،15 درصد پیشرفت فیزیکی داشته است .
بودجه مورد نیاز برای خط دو قطار شهری مشهد900 میلیارد تومان پیش بینی شده است.
مدیر عامل قطار شهری مشهد با انتقاد از شرایط موجود می گوید : با وجود گذشت هشت ماه از ابتدای سال، هنوز یک ریال اعتبار هم به منظور احداث خط دو قطار شهری مشهد از سوی دولت ، اختصاص نیافته است.
آقای بیژنی با اشاره به عقب ماندگی 10 درصدی در روند توسعه خط یک قطار شهری ادامه می دهد : در این بخش نیز منتظر دریافت 100 میلیارد تومان اعتبار هستیم که تاکنون محقق نشده است.
وی با اشاره به اینکه در سال 89 قرار بود دولت 137 میلیارد تومان اعتبار به منظور احداث قطار شهری مشهد اختصاص دهد، می گوید : از این مبلغ، تنها 67 درصد پرداخت شد ضمن اینکه در سال 91نیز قرار بود دولت ،130 میلیارد تومان اعتبار بدین منظور اختصاص دهد که تا کنون یک ریال نیز از دولت دریافت نکرده ایم.
وی ادامه می دهد: به دلیل دریافت نکردن این اعتبار ،عقب ماندگی بسیاری از برنامه زمانبندی اجرایی داریم و اگر فرآیند انجام کار متوقف شود، راه اندازی و شروع مجدد کار با مشکلات بسیاری مواجه می شود.
وی موضوع درخواست تضمین از سوی بانک ها به منظور فروش اوراق مشارکت در خط دو قطارشهری را یکی دیگر از مشکلات فراروی این طرح بزرگ عنوان کرد و یادآور شد: مصوبه شورای شهر را هم دریافت کردیم و مسئولان قول دادند 500 میلیارد تومان مجوز فروش اوراق مشارکت ارائه کنند اما بانک مرکزی محدودیت هایی را ایجادکرده است.
مدیرعامل شرکت بهره برداری قطار شهری مشهد اضافه می کند : خواستار آن هستیم تا دولت با تضمین صددرصدی موضوع بازپرداخت از سوی شهرداری، این نهاد را در فروش اوراق مشارکت یاری کند.
همچنین دولت در دادن یارانه بلیت نیز کمک 100 میلیارد تومانی را جامه عمل بپوشاند.
سخنگوی قطار شهری مشهد هم با گلایه از نبود بودجه لازم برای ساخت خط دو قطار شهری می گوید : قرار بود در سال 91 ،دولت ،130 میلیارد تومان و شهرداری مشهد نیز ،130 میلیارد تومان اعتبار به این منظور اختصاص دهد که تا کنون شهرداری مشهد 102 میلیارد تومان پرداخت کرده اما دولت حتی یک ریال هم پرداخت نکرده است .
آقای حمید زاده پیامد این وضعیت را بیکاری حدود 300 کارگر در 12 ایستگاه خط 2 اعلام می کند و ادامه می دهد :تعطیلی این طرح برای مشهد بسیار پر هزینه خواهد بود .
رئیس شورای اسلامی مشهد نیز می گوید: طرح خط 2 قطارشهری مشهد که باید تاکنون 40 درصد پیشرفت فیزیکی می داشت اکنون 15 تا 16 درصد پیشرفت فیزیکی دارد و حدود 24 تا 25 درصد از برنامه زمان بندی شده عقب است.
آقای شیرمحمدی تاکید کرد : شورای شهر در مورد این طرح، حساسیت دارد و اگرچه در برخی از طرح های دیگر تا 50 درصد هم از برنامه عقب است اما حساسیت برای این طرح وجود دارد تا بهره برداری از آن مانند خط یک طولانی نشود.
وی به برنامه 5 ساله برای اجرای این طرح از سال 89 براساس قرارداد، اشاره می کند و ادامه می دهد : این برنامه زمان بندی بر مبنای حفاری تونل با 2 دستگاه حفار (TBM) پیش بینی شده بود که دستگاه حفار اول و تجهیزات حفاری مانند نوار نقاله با تاخیر وارد و مستقر شد و تاخیر در اجرای طرح را رقم زد.
شیرمحمدی به ضرورت تملک و احداث ایستگاه های خط 2 قطارشهری اشاره می کند و می گوید : کمبود نقدینگی برای تملک ایستگاه ها نیز وجود دارد که شهرداری قول داده است 200میلیارد تومان مورد نیاز را از محل اوراق مشارکت و منابع نقدی تامین کند. حجت الاسلام بحرینی نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی نیز درباره مشکلات موجود می گوید : امروز دولت در شرایط نامناسب مالی قرار دارد و به ویژه در بودجه تملک دارایی ها با مشکلاتی مواجه است بنابر این ،جایگزینی منابع مالی برای تامین اعتبارات مورد نیاز احداث خط دو قطار شهری به جای اعتبارات مصوبی که دولت موظف به پرداخت آن است، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
وی از اوراق مشارکت به عنوان بهترین راه حل در برطرف شدن مشکلات مالی این طرح عمرانی یاد می کند و می افزاید : نمایندگان مشهد تلاش می کنند تا هرچه سریعتر بانک مرکزی ایران نیز برای عرضه اوراق مشارکت خط دو قطار شهری مشهد مجوز صادر کند.
بحرینی به مسئولان و مدیران شهری مشهد نیز هشدار می دهد که در عرضه این اوراق مشارکت باید از اجرای شیوه های ربوی جلوگیری کرد تا اوراق به صورت واقعی به مردم عرضه شود .
بدون شک تلاش برای ریشه یابی مشکلات و تخصیص اعتبارات قدمی در راه برطرف کردن یکی از چالشهای کلان شهر مذهبی کشورمان است.
منبع: واحد مرکزی خبر